While it may seem shocking initially to realise that the person I thought I was is mostly a construction of a survival self, it can also be a moment of exhilaration, because there is also the realisation that perhaps I really am a person who is okay.
Uit: ‘The Heart of things’, Understanding Trauma, working with constellations. Vivian Broughton 2013
Wat als je ontdekt dat
Wat als je ontdekt dat…..je als jongen liever met poppen speelt dan met autootjes, jongens eigenlijk veel opwindender en aantrekkelijker vindt dan meisjes. Dat je gewend bent om meestal ja te zeggen, terwijl je soms liever nee wilt zeggen. Dat je aardig blijft, vriendelijk en beleefd, terwijl je eigenlijk boos of verdrietig bent. Dat mensen een beeld van je hebben wat helemaal niet klopt met hoe jij je voelt. Dat het tempo van de wereld waarin je beweegt veel sneller is dan wat jij bij kunt houden. Dat waar jij je veilig en vertrouwd bij voelde opeens niet meer zo veilig en vertrouwd is als jij dacht. Wat gebeurt er dan met jou?
Verwarring
Ik neem aan dat je je herkent in deze ‘ontdekkingen’ die we allemaal doen in ons leven. Het kan zijn dat je het net als ik erg verwarrend hebt gevonden en dat je er misschien wel zo van in de war bent geraakt, dat je niet meer wist wie je was en wat je wilde. Het hangt ervan af hoe sterk je je verbonden hebt met wie je dacht dat je was en dacht wat je wilde.
Iets overnemen wat niet van jou is
Wanneer ik zelf terugkijk op de ‘ontdekkingen’ die ik heb gedaan, zijn er veel gevoelens, gedachten en is er gedrag geweest die ik meestal onbewust had overgenomen van de ander. Dat proces van onbewust overnemen van iets wat niet werkelijk van jezelf is, begint al heel vroeg in de ontwikkeling van de persoonlijkheid. Het heeft ook meestal een goede reden dat dit proces van onbewust iets overnemen, gebeurt. Met name in de vroege ontwikkeling van de persoonlijkheid heb je nog niet voldoende mogelijkheden om jezelf te beschermen tegen ervaringen waarbij je je niet gewenst, niet geliefd en niet beschermd voelt. Als volwassene heb je dat wel, maar als kind niet en kun je dat alleen ‘overleven’ door overlevingsstrategieën te ontwikkelen die ervoor zorgen dat je je eigen pijn, ongemak en tekorten niet hoeft te voelen, zodat je je verder kunt ontwikkelen en kunt doorgroeien naar de volwassenheid. Want het leven gaat wel gewoon door!
Overlevingsstrategieën
Probleem is dat deze onbewuste overlevingsstrategieën zich in de volwassen persoonlijkheid gaan vastzetten als patronen, houdingen, rollen en gedrag die nog steeds moeten voorkomen dat we aangeraakt worden in waar we ons ooit tegen hebben moeten beschermen. Het grote verschil is dat we, nu we volwassen zijn, het ons niet meer alleen beschermd, maar vooral ook belemmerd om te zijn wie we werkelijk zijn en wat we werkelijk willen. Ik weet uit ervaring dat je deze onbewuste overlevingsstrategieën niet zomaar de deur uit kunt doen of van je af kunt schudden. Het is een moeizaam en langdurig proces van jezelf steeds opnieuw onder ogen komen en jezelf serieus nemen in je eigen ervaringen.
Wie ben ik
Eén van de ‘ontdekkingen’ die ik onlangs zelf deed, was de verwarring die ik ervoer toen ik mezelf de vraag stelde: Wie ben ik zonder mijn praktijk, zonder mijn cliënten, zonder mijn rol als psychosynthese therapeut. De verwarring ontstond, omdat ik me realiseerde hoe ik me de afgelopen jaren geïdentificeerd heb met mijn rol als therapeut en met het belang weer mee te doen en erbij te horen na een lange periode van arbeidsongeschiktheid. Met de rol als therapeut en ergens bij willen horen en mee willen doen, is op zich niets mis mee. Het gaat vooral om hoe je geïdentificeerd kunt raken met iets waar je onbewust een bepaalde betekenis en inhoud aan hebt gegeven, waarbij je je af kunt vragen of het werkelijk is wie je denkt te zijn en is wat je werkelijk wilt.
De oproep om jezelf onder ogen te komen
Ik heb dit proces, deze ontdekking, eerder mee gemaakt toen ik min of meer gedwongen werd om mijn rol als verpleegkundige en later als maatschappelijk werker los te laten door ziekte en arbeidsongeschiktheid. Ik vroeg me af: Wie ben ik als ik geen verpleegkundige meer kan zijn en wie ben ik als ik geen maatschappelijk werker meer kan zijn? Wie ben ik zonder deze identificaties? Natuurlijk wist ik dat ik meer was dan mijn werk en mijn functie en toch voelde ik me verward en ontheemd. Veel mensen die hun baan kwijt raken door werkloosheid en of ziekte en arbeidsongeschiktheid zullen deze verwarring herkennen. Veel minder zullen herkennen dat een baan, een functie of een rol ook een overlevingsstrategie kan zijn of zijn geweest waarbij de verwarring juist een oproep kan zijn om jezelf onder ogen te komen en jezelf te ontmoeten in wie je nu werkelijk bent en wat je werkelijk wilt.
Als jij gelukkig bent, dan ben ik het ook
In mijn situatie kwam ik er achter hoe ik in mijn functies als verpleegkundige, maatschappelijk werker én ook als therapeut eigenlijk oude strategieën tegenkwam die ik in het verleden nodig heb gehad om te overleven. Door in deze rollen voor een ander te zorgen kon ik mijn oude patronen waar ik als kind al zo vertrouwd mee was geworden, voortzetten. Als kind was ik gericht op de behoefte van mijn moeder. Onbewust werd ik getrokken in haar onverwerkte trauma’s. Ik ontdekte dat ik door te zorgen voor de ander kon krijgen wat ik nodig had. Als mijn moeder gelukkig was, dan was ik ook gelukkig. Als mijn moeder verdrietig was, dan was ik ook verdrietig en voelde ik een onbewuste verantwoordelijkheid voor haar verdriet. Later zou deze gevoeligheid voor het verdriet en de noden van de ander mij onbewust ‘sturen’ in het contact met patiënten en cliënten in mijn werk. Ik werd daarmee niet alleen als kind de ‘redder’ van mijn moeder, maar later ook ‘redder’ van de patiënten en cliënten. En wees nu eerlijk…..wie wil er nu niet gered worden!
De Psychotrauma theorie en therapie van Franz Ruppert IoPT
Natuurlijk is er in de opleiding en in therapie de afgelopen jaren veel duidelijk geworden en ben ik me veel bewuster geworden van deze onbewuste dynamieken. De dynamieken van bijvoorbeeld overdracht en tegenoverdracht in de relatie tussen cliënt en therapeut. Toch is het met name de Psychotrauma theorie en therapie van Franz Ruppert die mij de laatste twee jaar opnieuw veel bewuster hebben gemaakt van de innerlijke splitsing van onze persoonlijkheid en de hardnekkigheid van met name de overlevingsstrategieën die voorkomen dat je werkelijk je eigen trauma’s onder ogen komt.
Als therapeut of begeleider moet je ook je zelf onder ogen durven komen
Er zijn niet veel therapieën waar de focus vooral gericht is op persoonlijk psychotrauma en de effecten daarvan op ons leven. Niet iedere therapeut is bereid of in staat om zijn eigen trauma’s of de trauma’s van de cliënt onder ogen te komen. Ook voor de therapeut kan dat net zo confronterend zijn als voor de cliënt. Vooral als de therapeut zijn of haar eigen proceswerk niet heeft gedaan. En dan is het veiliger om het er allebei maar niet over te hebben. Zo heb ik veel therapeuten in mijn leven ‘om de tuin geleid’. Om het maar niet aan te hoeven gaan en onder ogen te komen wat er werkelijk speelt. Ik wil hier met nadruk zeggen dat het soms ook verstandig is geweest. Soms is het op dat moment ook nog niet de tijd of nog niet veilig genoeg. Als therapeut en begeleider in een eigen praktijk ben ik de afgelopen periode behoorlijk in beweging geraakt en merk ik hoe bepalend identificaties en toeschrijvingen kunnen zijn voor jezelf en de mensen waar je mee werkt.
Werken met psychotrauma’s is werken met macht en onmacht
Werken met trauma betekent werken met macht. Veel cliënten zijn verwond geraakt in hun ervaringen met macht en verlies van autonomie. Dat betekent dat je als begeleider of als therapeut extra alert moet zijn op hoe je aanwezig bent met de ander. Mag de ander zijn wie hij of zij is? Mag hij of zij haar of zijn eigen antwoorden leven en daarmee eigen verantwoordelijkheid nemen? Laat je de autonomie bij de cliënt of ligt deze bij jou?
Jezelf te ontmoeten
Durf jij het aan om jezelf onder ogen te komen en jezelf te ontmoeten? Jezelf te ontmoeten in datgene wat je misschien wel liever niet onder ogen komt, omdat het te pijnlijk of te confronterend is op dit moment? Het klopt….er is moed en lef voor nodig om dat proces van jezelf ontmoeten aan te gaan. In het vorige blog schreef ik: “Je kunt niet ongestraft de weg naar binnen gaan”. Toch gun ik het je. Het is de moeite waard om jezelf onder ogen te komen en je af te vragen “Wie ben ik en wat wil ik!”
Opstellen van het verlangen
Ik nodig je van harte uit om op een veilige en betrouwbare plek (online in je eigen huis of in de praktijk aan de Lijnbaansgracht in Amsterdam) jezelf te ontmoeten en een individuele opstelling te doen waarbij je je eigen ‘verlangen’ opstelt, waarbij je inzicht krijgt in wat je tegenhoudt het verlangen wat je hebt, daadwerkelijk te leven. Het ‘opstellen van het verlangen’ is een methode die gebaseerd is op de Psychotrauma theorie van Franz Ruppert. Je kunt hier meer lezen over deze opstelling-methode. Je kunt direct een afspraak inplannen in de online agenda van de praktijk.
We are each responsible for ourselves, and to work to integrate our splits and resolve our own trauma is an extremely personal and self-responsible venture. While it may seem shocking initially to realise that the person I thought I was is mostly a construction of a survival self, it can also be a moment of exhilaration, because there is also the realisation that perhaps I really am a person who is okay, well adjusted, worth loving and caring for, able to be in loving relationships, worthy of respect, value and dignity, and capable of fulfilling my best talents and potential. For others to see me so, however, I must first see it myself, not as a managed and imposed strategy of ‘positive thinking’, but as an embodied and undeniable reality, something I just know with the whole of myself as being true.
Uit: ‘The Heart of things’, Understanding Trauma, working with constellations. Vivian Broughton 2013
