‘Geef aan uw droefheid lucht; spraaklooze smart bestelpt tot brekens ‘t zwaar beladen hart’ -William Shakespeare, Macbeth-
Trauma onderzoek
Een aantal maanden geleden ben ik begonnen met een training ‘Lichaamsgericht counselen’ aan de Psychosynthese Academie in Amersfoort. De training werd aanleiding om me te gaan verdiepen in het werk van Peter Levine en Bessel van der Kolk. Beide hebben veel onderzoek gedaan naar het effect van overweldigende ervaringen op lichaam, brein en geest. En het herstel van wat deze ervaringen hebben aangericht in het leven en werk van mensen. Er is veel onderzoek gedaan en een deel van de conclusies van deze onderzoeken hebben geresulteerd in nieuwe behandelmethoden die hun weg hebben gevonden naar de dagelijkse beroepspraktijk van veel hulpverleners.
Persoonlijke ervaringen
Ik heb veel therapie gehad in mijn leven en daardoor ook veel ervaring opgedaan met de werkzaamheid van verschillende therapeutische interventies. Meestal waren deze therapeutische interventies gericht op het leren omgaan met de spanningen die ervoer in het dagelijks leven. Veelal gericht op beïnvloeding van het gedrag. Sommige interventies richtten zich op het gevoelsleven maar daar had ik me in de loop van mijn leven al behoorlijk ver van afgesloten. Ik had geleerd om te overleven door me enerzijds aan te passen aan de uiterlijke en innerlijke omstandigheden en me er anderzijds tegen te verzetten. Met andere woorden: ik gaf met de ene voet flink gas en met de andere stond ik stevig op de rem. Deze ‘gespletenheid’ is heel lang de manier geweest waarop ik in het leven stond en ik had geleerd om vanuit en met deze gespletenheid vorm en inhoud te geven aan mijn bestaan.
Een stem geven aan je ervaringen
Ik had geleerd om te zwijgen over wat mij bezighield, over wat mijn gevoelens waren en wat mijn lichaam had opgeslagen aan pijnlijke en overweldigende ervaringen.
“Zwijgen over deze overweldigende ervaringen leidt tot de dood: de dood van de ziel!”
Het is pas sinds een aantal jaren dat ik door Psychosynthese begeleiding, (Psychosynthese, de psychologie van de ziel!) door opleiding en therapie, de ruimte kon ervaren om een stem te geven aan deze pijnlijke ervaringen.
Heel lang heb ik met ‘geheimen’ geleefd en geworsteld. Was ik meer vertrouwd met angst dan met liefde.
Leven met geheimen
John Bowlby, een wetenschapper die veel onderzoek naar hechting-stoornissen heeft gedaan, verwoordt het prachtig: ‘Wat niet kan worden medegedeeld aan (de moeder) de ander, kan niet worden medegedeeld aan het zelf’
Het gevoel dat er naar je geluisterd wordt en dat je wordt begrepen, heeft effect op onze fysiologie. Het onder woorden brengen van een ingewikkeld gevoel doet onze limbische hersenen (ons emotionele brein) opgloeien en creëert een ‘aha-moment’. Stilte en onbegrip doden daarentegen de geest.
Zolang je geheimen bewaart en informatie onderdrukt terwijl je deze eigenlijk graag zou willen delen met anderen, leef je in feite op voet van oorlog met jezelf. Het verbergen van je diepste gevoelens vergt een enorme hoeveelheid energie. En het negeren van je innerlijke werkelijkheid zoals jij dat beleefd tast ook je zelfgevoel, identiteit en zin- en richtinggeving aan.
Je aandacht verplaatsen van buiten naar binnen
Het is cruciaal dat je jezelf toestaat om te weten wat je weet. En dat vereist een enorme hoeveelheid moed.
In de verschillende therapieën die ik heb gehad is er veel gebeurd maar ook veel blijven liggen. Dat lag niet altijd aan de therapeut of aan de methodiek maar vaak voelde ik dat er onvoldoende ruimte was en onvoldoende veiligheid om echt aanwezig te zijn met wat er in mij omging. Ik wist vaak zelf niet wat er werkelijk in mij omging.
Wanneer ik er nu op terugkijk realiseer ik me, hoe sterk mijn afweermechanismen zijn geweest om te voorkomen dat iemand werkelijk tot mij door zou dringen en dat ‘de waarheid’ aan het licht zou komen. Er werd veel gepraat maar ik kon het niet aarden in mezelf en er was al helemaal weinig ruimte voor de signalen die mijn lichaam bleef uitzenden.
Op weg naar herstel
Het werk van Levine en Van der Kolk brengt me opnieuw naar mijn persoonlijke ervaringen met trauma en overweldigende ervaringen in mijn leven. En ik zie nu wat er er in de meeste therapieën onvoldoende aandacht heeft gekregen. Werkelijk herstel kan plaats vinden wanneer zowel het lichaam, het brein én de geest worden betrokken in de behandeling of begeleiding van pijnlijke en overweldigende ervaringen.
Psychosynthese is een begeleidingsvorm waar (afhankelijk van de opleiding en toerusting van de begeleider) de ruimte wordt gecreëerd om te werken op en aan deze verschillende bewustzijnsniveaus. Bij veel ‘getraumatiseerde’ mensen is juist het lichaamsbewustzijn op de achtergrond geraakt en zijn de andere bewustzijnsniveaus ‘dominant’ geworden.
Het vraagt veel van de therapeut of begeleider om samen met de cliënt de ruimte te maken en aanwezig te kunnen zijn met wat er speelt én waarin gewerkt kan worden aan het herstel zodat lichaam, brein en geest weer in harmonie kunnen samenwerken.
De reis en de reisleider
We zijn allemaal dragers van een enorme levenskracht en innerlijk wijsheid die niet door een therapeut hoeft te worden aangeleverd. Het ligt in ons allen te wachten om bevrijdt te worden.
“De ‘nachtzeereis’ is de reis naar de delen van onszelf die afgesplitst, verloochend, onbekend, ongewenst en van ons weggeworpen zijn: verbannen naar de verschillende onderwerelden van ons bewustzijn. (……) Het doel van deze reis is om ons met onszelf te herenigen. Een dergelijke thuiskomst kan verrassend pijnlijk zijn; wreed zelfs. Om de reis te ondernemen moeten we eerst afspreken dat niets zal worden verbannen.”
– Stephen Cope – Uit: ‘Traumasporen’ Het herstel van lichaam, brein en geest na overweldigende ervaringen.Van Prof. Dr. Bessel van der Kolk
Zoek jij een gids/reisleider bij jouw ‘reis’?
Welkom in de Praktijk voor Psychosynthese Amsterdam
