Tussen een stimulus en een respons is een ruimte en in die ruimte bevindt zich onze vrijheid en kracht
Victor Frankl
Gezond samenwerken
Onlangs nam ik deel een een serie webinars, een online alternatief voor de landelijke therapeutendag, georganiseerd door de RBCZ. Vorig jaar nam ik daar voor het eerst aan deel samen met zo’n 800 therapeuten uit de complementaire zorg in de Flint te Amersfoort. Door de Corona maatregelen werd deze dag online aangeboden in drie webinars. Bij het eerste webinar waren zo’n 3000 deelnemers online. Grote waardering en complimenten voor de koepelorganisatie RBCZ om dit voor hun deelnemers te faciliteren. Het thema van dit jaar was “Gezond samenwerken”.
Annet van Laar
Het tweede webinar werd gegeven door Annet van Laar. Annet is GZ-psycholoog en o.a. de grondlegger van de opleiding ‘de psychologie van het lichaam’. Haar lezing begon met het tonen van een dia met de quote van Victor Frankl ‘Tussen een stimulus en een respons is een ruimte en in die ruimte bevindt zich onze vrijheid en kracht‘. Deze quote bleek achteraf de spil te zijn van wat ze ons als deelnemer wilde overbrengen. Namelijk het belang voor onszelf en in het werken met onze cliënten, aandacht te brengen naar deze ruimte in onszelf waar zich onze vrijheid en kracht bevindt.
Innerlijke en uiterlijke samenwerking
Het was mooi om te zien en te horen hoe ze haar ervaringen in het werken met cliënten verbond met het thema ‘Gezond samenwerken’. Samenwerken tussen de verschillende bewustzijnslagen en energiegebieden in onszelf en samenwerken met onze directe relaties, onze collega’s en de cliënten waar we mee werken. Want wanneer we in staat zijn om vanuit onze innerlijke vrijheid en kracht samen te werken dan kunnen we dat op een gezonde manier doen. Een manier die rekening houdt met wat er zowel in mijzelf als bij de ander aanwezig is.
Een samenleving in beweging
Nadat ik het webinar had bekeken, keek ik even later die avond naar het nieuws op de tv. Wat een overschakeling. Ik merkte dat ik ging letten op hoe weinig ‘ruimte’ er zichtbaar was in de gesprekken en de ontmoetingen tussen mensen. Gesprekken en ontmoetingen die voor mij niet bepaald als ‘gezond’ overkwamen. Er was veel onrust, boosheid, agressie en ongeduld voelbaar en zichtbaar. Een beeld wat de laatste tijd in onze samenleving steeds sterker lijkt te worden.
Ordening versus chaos
Ik ben me bewust dat door het nieuws op de tv vaak een nadruk wordt gelegd op deze onrust en dat er natuurlijk meer is dan deze onrust alleen. Toch denk ik dat we als samenleving een tijd doormaken waarin er veel aan het verschuiven is. Veel van de bestaande structuren vallen weg. Een bepaalde ordening waar we met z’n allen aan gewend en vertrouwd mee waren, verliest zijn ‘structuur en ‘zin’ en lijkt op te lossen in een wereld zonder zin, structuur en houvast. Ik neem het niet alleen waar op het nieuws maar ook in mijn eigen leven en dat van mijn cliënten. Veel hulpvragen lijken ook iets van die onrust in onze samenleving te spiegelen.
De impuls naar steeds meer, steeds beter en steeds sneller
De ruimte waar Frankl het volgens mij over heeft, is de ruimte waar de meesten van ons niet (meer) vertrouwd mee zijn. Ik merk het in mijn eigen leven, in het nieuws en de ontwikkelingen in onze maatschappij en in het werken met mijn cliënten hoe we in een soort ‘overdrive’ terecht zijn gekomen. Een overdrive van steeds meer en steeds sneller. We zijn er aan gewend geraakt dat bijna elke ‘stimulus’ meteen beantwoord kan en moet worden met een ‘respons’. Misschien is het beter om het een impuls te noemen omdat er geen ruimte wordt gegund om in de vertraging, laat staan tot stilstand te komen en bij onszelf te rade te gaan en ons af te vragen: Wie ben ik en wat wil ik eigenlijk? Wil ik wat ik doe en doe ik wat ik wil? Welke respons is ‘gezond’ en passend bij deze stimulus? Wat is het effect van mijn response?
Hoofd, hart en buik
Annet van laar legt in haar webinar uit hoe deze innerlijke ruimte, waarin we de vrijheid en kracht kunnen ervaren, wordt gerealiseerd door hoofd, hart en buik met elkaar in ‘Alignment’, in een lijn te brengen. Wanneer deze ‘innerlijke kracht centra’ met elkaar samenwerken ontstaat er die ruimte om bewustzijn te brengen naar de stimulus die we ervaren en vervolgens vanuit deze innerlijke ruimte bewust een keuze kunnen maken wat onze response zal zijn.
Alignment
Het alignment waar Annet het over heeft lijkt grotendeels op het alignment wat we in de psychosynthese de positie van de innerlijke waarnemer noemen. De ik-Zelf relatie waar we in staat zijn om de inhoud van onze innerlijke wereld waar te nemen. Onze gedachten, onze gevoelens en ons lichaam. We nemen het waar en kunnen ons bewust worden en ervaren dat er iemand in ons is die dit waarneemt zonder er mee samen te vallen. Deze plek van waaruit we waarnemen beschouwen we in de psychosynthese tevens als de plek waar we verbonden zijn met onze wil. En niet alleen met onze Wil maar ook met de Liefde. Een liefde die onvoorwaardelijk en vrij is. Er valt nog veel te zeggen over deze ik-Zelf relatie en het ‘sturend mechanisme in het menselijk handelen‘ van de Wil en de helende kracht van de Liefde in psychosynthese, maar op dit moment wil ik me in dit blog beperken tot het benadrukken van de innerlijke ruimte die we in onszelf kunnen ervaren waar we niet samenvallen met wat we waarnemen. Een ruimte waar zich, zoals Frankl zegt, vrijheid en kracht bevinden.
Alignment in de Psychosynthese
Het is deze ruimte die in de Psychosynthese begeleiding veel aandacht krijgt én naar mijn idee ook veel aandacht nodig heeft. Voor veel cliënten is het net als voor mezelf in het begin een mentaal concept waar ze meestal met hun hoofd nog wel bij kunnen maar wat lastig is om werkelijk als realiteit in ‘alignment’ met hun hart en buik te ervaren. Daar is geduld en oefening voor nodig. En oefening baart kunst! De kunst om je eigen innerlijke vrijheid en kracht te ervaren. De kunst om jezelf de ruimte te geven om bewuster te kunnen reageren op je eigen binnenwereld en je omgeving. Als steeds meer mensen dat zouden kunnen ontwikkelen in zichzelf wat zou het nieuws er dan anders uit kunnen zien. Zie je het al voor je? Dat mensen nadenken voordat ze reageren? Zich bewust zijn en verantwoordelijkheid nemen voor hun uitlatingen en gedrag? Rekening houden met zichzelf én de ander?
Afstand houden en verlangen om ons te verbinden
Ik ben ervan overtuigt dat we met z’n allen, individueel, lokaal, landelijk en wereldwijd door een onrustige periode heengaan waar veel bestaande structuren wegvallen. Waar orde door chaos lijkt te worden overgenomen. Waar we niet meer vast kunnen houden aan wat geweest is en nog niet weten wat er gaat komen. Dat maakt ons onrustig, onzeker, angstig, boos, verdrietig en opstandig. De crisis van de afgelopen maanden brengt het allemaal nog dichterbij en benadrukt nog eens extra hoezeer we met elkaar verbonden zijn. Hoe we door afstand te moeten houden ons bewust worden van ons verlangen om ons te verbinden. Dat we met ons lichaam in deze periode zoveel afstand moeten houden en de moeite die we daarmee hebben laat wel zien hoe belangrijk het is om ook ons lichaam erbij te kunnen betrekken.
Wees de verandering die je wenst
En hoewel we de huidige crisis en de problemen van ‘deze onrustige tijd’ niet kunnen oplossen en helen, kunnen we wel aandacht hebben en stil staan bij de heling in onszelf. Door wat we doen in ‘alignment’ te brengen met wat we willen. Want wanneer onze wil om te willen vrij is van onze innerlijke onrust en verdeeldheid kunnen we haar bewust inzetten voor een gezonde samenwerking met onszelf en met de mensen om ons heen. Volgens mij was het Gandhi die zei: Wees de verandering die je wenst in je leven!
Psychosynthese begeleiding
Wil jij je innerlijke ruimte gaan verkennen en kennis maken met je eigen vrijheid en levenskracht? Je hoofd, hart en buik in ‘alignment’ brengen? Psychosynthese biedt je een aantal handvatten om die ruimte in jezelf te leren kennen en te onderzoeken om vervolgens je eigen leven vorm en richting te geven in wie je bent en wat je wilt. Het betekent ook dat je jezelf onder ogen moet willen komen in de onrust en innerlijke verdeeldheid in jezelf. Want wat we buiten onszelf waarnemen in de verschuivingen die er in onze maatschappij steeds meer zichtbaar worden is voor een deel een afspiegeling van de verschuivingen in onze eigen binnenwereld.
‘We zien de wereld niet zoals zij is maar zoals wij zijn.’
