Zelf niet weten en zich verlaten op de ander
Bron: Wikipedia
De natuur als spiegel
Het is zaterdagmorgen. Ik ben op de tuin en word wakker van een van de tuinders die met de motorzaag in de weer is. Wanneer ik opsta en het gordijn voor het keukenraam opentrek, zie ik dat het heerlijk weer is en dat de zon schijnt. De tuin lijkt er opeens na een aantal natte dagen weer heel anders bij te liggen.
Er valt me iets op wat me gisteravond toen ik hier aan kwam niet was opgevallen. De druif die achter ons tuinhuis niet ver van het keukenraam staat lijkt, door de regenachtige dagen opeens overal met zijn enorme scheuten vol grote groene bladeren, het keukenraam over te steken om vervolgens een groot deel van de achterwand van ons tuinhuis in bezit te nemen. Het lijkt wel alsof de lange scheuten net zo lang doorgroeien tot ze een plek hebben gevonden waar ze zich aan vast kunnen houden. En deze lange groene scheuten vol grote bladeren zijn het eerste wat ik zie als ik het gordijn opentrek.
Hij vindt vanzelf de weg die bij hem past
Ik moest denken aan de discussie die ik onlangs had met Pierre, mijn partner, over de ‘ongecontroleerde groei’ van de druif, en dat ik vond dat we iets moesten maken waar de druif zich langs kon (lees: moest) bewegen. Pierre vond dat niet nodig. Hij zei: Laat de natuur maar gewoon zijn gang gaan. Die druif vindt vanzelf de weg die het beste bij hem past. Met andere woorden durf je te verlaten op de natuur zelf.
We zijn als mens ‘behept’ met ons verstand
Hier vanmorgen voor het keukenraam realiseer ik me hoe verschillend mijn Partner en ik hier naar kijken. Ik heb al eens eerder geschreven hoe verschillend wij elk op onze eigen manier bezig zijn in onze volkstuin en ons wel of juist niet durven óf willen overgeven aan de ‘natuur’ van de natuur zelf. Het heeft te maken met vertrouwen en durven loslaten. Vertrouwen in hoe de natuur zich op haar eigen wijze ontwikkelt, groeit, bloeit, afsterft en daarin haar eigen ritme en bestemming volgt. En het heeft te maken met mijn persoonlijke behoefte aan controle en structuur. Daar waar mijn partner zo weinig mogelijk tot helemaal niet wiedt, de grond met rust laat, zodat heel veel zaadjes die de plant heeft losgelaten in het voorjaar na een lange winter kans krijgen om zich te ontkiemen en tot groei te komen, daar heb ik een behoefte om structuur in de tuin aan te brengen en alles netjes ‘schoon’ te wieden. Orde, structuur, controle.
Durven openstaan en kijken naar mezelf
Al deze ‘tuin’ gedachten brengen me bij mijn ervaringen van de afgelopen maanden in het werk met mijn cliënten. Ik ben in de bevoorrechte positie dat ik tijdens de trainingen die ik volg in het werken met de methode van het opstellen, feedback krijg op hoe ik aanwezig ben in mijn rol als begeleider in het faciliteren van een opstelling. Tijdens de training in een kleine groep worden we in de gelegenheid gesteld om onder supervisie van de trainer en meekijken van collega studenten, een eigen verlangen of intentie te onderzoeken en op te stellen én/of zelf een opstelling te begeleiden. Een manier van werken waarbij het vertrouwen in het proces van de vraagsteller zelf ontzettend belangrijk is én tegelijk durven kijken naar de eigen houding en rol als begeleider. De feedback die ik krijg heeft meestal te maken met de neiging die ik heb om in het proces te veel vragen te stellen of soms zelfs sturing probeer te geven aan het proces. Het is alsof ik in het beeld van de tuin, probeer structuur en ordening aan te brengen, alvast houvast ga maken voor de lange scheuten van de druif.
If we really take the position of trust, than we don’t need to ask the question’s
Vivian Broughton
Overdracht en tegenoverdracht
Ik weet dat mijn neiging om vragen te stellen of om sturing te geven aan het proces te maken heeft met controle willen houden en misschien zelfs willen voorkomen dat een cliënt zich ongemakkelijk gaat voelen. Het eventuele ongemak van de cliënt en van mezelf resoneren hier met elkaar. In therapeuten-taal kun je zeggen dat ik samen met de cliënt in de overdracht en tegenoverdracht terecht kom. Dit is onvermijdelijk en gebeurt altijd. Wat belangrijk is, is dat ik me dit bewust ben. Bewust dat er iets is wat me ongemakkelijk maakt, iets waarover ik controle denk te moeten houden. Werken met de methode van het opstellen is bij uitstek een methode om juist niet de leiding uit handen te geven aan het ‘hoofd’ maar durven vertrouwen op het proces van de cliënt zelf. Vertrouwen op de eigen wijsheid van de ander en de informatie die ligt opgeslagen in de verschillende lagen van het onderbewuste en in het lichaam, wat ligt te wachten om bevrijdt en waar mogelijk zichtbaar te worden voor de cliënt zelf.
Weten waar je het niet weet
Het is een overgave in vertrouwen aan een weten waar je het niet weet. En het is deze paradox waar we het vaak zo moeilijk mee hebben. Weten waar we het niet weten. We zijn vertrouwd geraakt met het weten en begrijpen vanuit ons verstand en zijn het contact met onze eigenlijke natuur verloren. We denken dat wanneer we het begrijpen, we het kunnen veranderen of loslaten. We zijn allemaal in een soort overlevingsstand terechtgekomen waar we onszelf vast houden uit angst om te ‘vallen’, angst om nergens houvast te vinden.
De therapeut of begeleider als external unifying center
De grote groene scheuten van de druif brengen me bij mijn ervaringen met vertrouwen in onze tuin, in mijn werk en in mezelf. Vertrouwen in onze menselijke natuur waar we van naturen verbindingen zoeken die helen en ons ondersteunen. Wanneer we in deze natuurlijke behoefte om ons te verbinden met wie we werkelijk zijn verwond zijn geraakt, dan is diezelfde natuur gelukkig ook in staat om ons te beschermen en overlevingsmechanismen in werking te stellen om te overleven. Wat er ook gebeurt in ons leven en hoe verwond we ook zijn geraakt, er blijft altijd een deel van onze gezonde natuur beschermd aanwezig in ons leven. In begeleiding en therapie proberen we daar contact mee te maken. En dat begint met vertrouwen dat dit gezonde deel aanwezig is, ook al voelt de cliënt dat zelf vaak niet meer. Als begeleider en therapeut spiegel je op dat moment wat de cliënt in zichzelf niet kan ervaren. In Psychosynthese zeggen we dat de therapeut als een ‘external unifying center’ aanwezig is in het begeleidingscontact.
Werken met de verschillende lagen van ons bewustzijn
Ook ik heb net als mijn cliënten ervaringen met verwonding in mijn eigen vertrouwen en heb in mijn leven geleerd om door middel van allerlei overlevingsstrategieën houvast te vinden en te overleven in situaties waar ik niet gewenst, niet geliefd of niet beschermd ben geweest. En de meeste van deze ervaringen liggen niet in het bewustzijn, maar zijn in het prille begin van ons bestaan (vaak al ruim voordat we zijn geboren) in ons lichaam en onderbewustzijn opgeslagen. Ervaringen die weer in ons bewustzijn gebracht kunnen worden door middel van bijvoorbeeld de methode van het opstellen. Ook werken met creativiteit, taal en verbeelding kunnen een middel zijn om ons toegang te verlenen tot die lagen in onszelf die we meestal uit bescherming van ons bewustzijn hebben afgeschermd. In Psychosynthese erkennen we niet alleen een lager onbewuste maar ook een hoger onbewuste. Niet alleen een kelder maar ook een zolder. Niet alleen het donker maar ook het licht.
Wij zijn natuur
Terug naar de druif voor het keukenraam op onze tuin. Bijzonder hoe de natuur mij spiegelt in mijn verlangen naar vertrouwen. Vertrouwen op het proces van onze (menselijke) natuur. Wij zijn natuur en als mens onderdeel van deze natuur. En we zijn behept met een, bij de mens in de evolutie doorontwikkeld brein, met verstand waarmee we onszelf kunnen verrijken en tot zelfbewustzijn kunnen komen maar ook onszelf kunnen belemmeren door overtuigingen waarin we onszelf hebben vastgezet die vervolgens ons zelfbeeld en ons gedrag bepalen.
Zelf niet weten en zich verlaten op de ander
Wanneer je het woord vertrouwen opzoekt, dan bevat het woord vertrouwen volgens Wikipedia een van de volgende elementen: Zelf niet weten, en zich verlaten op een ander. En dit is precies waar ik de laatste maanden met mijn cliënten mee wordt geconfronteerd, wanneer we samen het proces van het opstellen van een verlangen of intentie gaan onderzoeken. Durf ik als begeleider van het proces me ‘te verlaten op de ander’. Te vertrouwen dat in de cliënt alles aanwezig is wat nodig is voor zijn of haar proces en dat het in wezen gaat om weer te durven vertrouwen op de eigen innerlijke wijsheid en levenskracht wat ligt te wachten om door jezelf bevrijdt te worden. Dan hoef ik als begeleider alleen maar aanwezig te zijn met vertrouwen. Vertrouwen in de ander én mezelf.
Wees van harte welkom in de praktijk voor Psychosynthese Amsterdam om ruimte te maken voor vertrouwen en jezelf te ontmoeten in zowel je angst als je verlangen. In zowel je neiging om uit te reiken en contact te maken en je neiging om te vermijden en je terug te trekken. Alles mag er zijn.
