Love is the art of transferring the emotions of love into loving behaviour without the need to give up oneself
Jesper Juul
Zelfontmoetingen
Afgelopen weekend nam ik deel aan het derde blok van de basisopleiding IoPT bij Zielsbelang in Culemborg. In deze basisopleiding is er naast de theorie van de psychotraumatheorie volgens Franz Ruppert veel ruimte om door middel van het oefenen met de ‘traumaopstellingen’ met collega deelnemers, mijn eigen proces onder ogen te komen. Met andere woorden: er is ruimte om ‘mezelf te ontmoeten’. De traumaopstellingen worden daarom ook wel zelfontmoetingen genoemd.
De gewondheid moet in de relatie helen.
En dat is soms behoorlijk confronterend. Nu ben ik al wel wat gewend en heb al heel wat ervaring met therapie én therapeuten. Toch ben ik elke keer opnieuw onder de indruk van de kracht en de impact van deze manier van opstellen. In de therapie of begeleiding is de relatie met de therapeut ontzettend belangrijk. Tijdens de supervisie met mijn college’s maakt ik onlangs de volgende aantekening: ‘De gewondheid moet in de relatie helen‘. Ik kan me ook herinneren dat, toen ik begon met mijn basisopleiding als psychosynthese therapeut 20 jaar geleden, regelmatig hoorde dat een psychotherapeut werkt vanuit zijn of haar eigen wond. Het gaat hier over hoe je als therapeut in de relatie met de cliënt aanwezig kan zijn met (of vanuit) je eigen gewondheid en de gewondheid van de cliënt. Als therapeut is het dan natuurlijk belangrijk om het onderscheid te kunnen blijven voelen tussen dat wat van mij is en wat van de ander is. In vaktermen spreken we dan van overdracht en tegenoverdracht in de therapeutische relatie. Vandaar dat supervisie en/of intervisie voor de therapeut erg belangrijk is om dat onderscheid te kunnen blijven voelen.
De therapeutische relatie
In de opstellingen van het afgelopen weekend gebeurde er iets waardoor ik ook op een andere manier ging kijken naar de ‘therapeutische relatie’. Het was alsof ik kon voelen hoe de focus zich verplaatste van de relatie met de therapeut/begeleider naar focus op de relatie met mezelf. En ik kan je verzekeren, dat ging niet vanzelf. De begeleider heeft daarin een belangrijk rol. Namelijk voorkomen dat je de ‘ontmoeting’ met jezelf uit de weg gaat. De kans is groot dat overlevingsdelen het over gaan nemen.Dit vraagt wel enige doortastendheid van de therapeut of begeleider.
Van concept naar ervaring. Van denken naar voelen.
Opeens kon ik zien wat er precies wordt bedoeld met zelfontmoeting. Het veranderde van een concept naar een ervaring. En…..een ervaring die confronterend was. Een ervaring waarin ik me bewust werd van mijn sterke afweer en overlevingszelf. Ik kon voelen hoe ik mezelf in de weg stond om mezelf werkelijk onder ogen te komen. Mijn boosheid, mijn angst, mijn pijn, mijn neiging om me terug te trekken of juist in de aanval te gaan.
Waarom duik ik telkens weg
Een traumaopstelling begint met het formuleren van een verlangen of een intentie. Ik wilde onderzoeken waarom ik de neiging heb om telkens weg te duiken. De woorden die opgesteld konden worden waren: Waarom duik ik telkens weg
Persoonlijke ervaringen
Wat er gebeurde was voor mij bijzonder en tegelijk confronterend. Toen ik zelf op het woord Duik ging staan kwamen er naast gedachten en beelden ook sterke gevoelens naar boven die voor de anderen zichtbaar werden door het trillen van mijn handen. (Van denken naar voelen) Ik herinnerde me (waarschijnlijk door de asscociatie met het woord Duik) mijn ervaringen als kind tijdens de lagere schoolperiode waarin ik elke week alleen in het klaslokaal moest achterblijven wanneer de hele klas naar zwemmen ging. Ik had watervrees en durfde niet in het zwembad. Ik mocht (moest) achterblijven in een leeg klaslokaal en weet me nog te herinneren dat ik uit verveling met een scherp voorwerp sneetjes ging maken in de bladeren van vetplanten die op de vensterbank stonden en met een potlood een hoofdletter Z (van Zorro) op elk gummetje ging zetten van mijn klasgenootjes. Ik was 7 of 8 jaar oud. Het was alsof ik mezelf ontmoette in mijn angst, mijn verdriet, mijn gevoel van eenzaamheid en verlaten worden. Maar ik ontmoette mezelf ook in mijn onderdrukte boosheid en werd me opeens bewust hoe de energie van slachtoffer en dader in mezelf aanwezig zijn. Alsof ik opeens kon zien dat ik de ander aan wilde doen wat mij is aangedaan. De innerlijke splitsing tussen enerzijds de aanpassing en anderzijds het verzet. Gas geven en remmen tegelijk.
Ik ben braaf
Voor het woord Ik koos ik ‘toevallig’ een rose vloeranker. Ik wilde er eigenlijk andersom op gaan staan maar volgde de ‘regels van het spel’. De kijkrichting van het vloeranker was naar binnen gericht en zo ging ik er ook op staan maar de eerste neiging was om er andersom op te gaan staan om niet met mijn aandacht naar ‘binnen’ hoeven gaan. In deze positie kon ik voelen hoe mijn ik verstrengeld was met allerlei beelden en overtuigingen. Rose als de kleur van ‘mietje’, aardig en lief, zacht en zorgzaam. Allerlei ‘toeschrijvingen’ die ik me in de loop van mijn leven heb toegeëigend en die mijn ik-kracht letterlijk ‘rose’ hebben gekleurd. Letterlijk mijn ik heb ontkracht. (Misschien zelf ontmand) Ik wilde er niet op gaan staan maar……ik ben ‘braaf’ en volg de regels van het spel. Want wat zou er gebeuren als ik nee of stop zou zeggen?
Ik kan niet stop zeggen!
Tijdens de opstelling werd ik op een gegeven moment meegezogen in een hele reeks van traumatische beelden waar ik ooit ervaren heb dat ik niet weg kon duiken terwijl ik dat wel zou willen. Bijvoorbeeld omdat het te angstig of te bedreigend was. Ik voelde de angst en het overgeleverd zijn tijdens mijn eerste operatie als klein jongetje in het ziekenhuis. Een operatie waar ik door mijn ouders niet op was voorbereid. Wat me vooral bijbleef was de zuster die me met een mondkapje voor mijn gevoel letterlijk liet stikken. Ik was overgeleverd aan de ander. Ik kon niet stop zeggen! Toen ik in mijn pubertijd mijn amandelen moest laten knippen kon dat door een abces niet onder verdoving plaatsvinden. Ik zat met mijn knieën tussen de knieën van de chirurg en een assistent hield me in een soort wurggreep in bedwang. Ik was opnieuw overgeleverd aan de ander en moeste de neiging om te vluchten onderdrukken. Ik kon niet stop zeggen! Op mijn 30 ste raakte ik door een spierziekte (een auto-immuun-ziekte) verlamd en lag vervolgens drie maanden aan de beademing. Elke dag kwamen twee verpleegkundigen mijn longen schoonspoelen. Ik had het doodsbenauwd en kon me niet verweren. Ik was opnieuw overgeleverd aan de ander en kon geen stop zeggen!
Traumabiografie
Zo flitsten al deze ervaringen tijdens de opstelling door me heen en werd ik me bewust welke neiging er is om weg te duiken en tegelijk in mijn hele ‘systeem’ voelen dat ik wordt tegengehouden. Ik wil stop zeggen maar daar wordt toch niet naar geluisterd. Mijn overleving werd o.a. overgave aan de macht van de ander. En deze overgave van mijn eigen kracht, mijn eigen wil en eigen ik aan de ander is mijn trauma. Een trauma wat waarschijnlijk al heeft plaatsgevonden op het moment dat ik werd geboren en wat zich in de ervaringen die ik hiervoor beschreef bleef herhalen. In een eerder blog heb ik als eens geschreven over mijn ervaring met een geboorte oefening tijdens mijn opleiding als psychosynthese therapeut. Ik voelde toen heel sterk dat ik niet geboren wilde worden. Ik wilde er ‘niet uit’. Vele jaren later werd deze ervaring bevestigd door mijn moeder die me vertelde dat de huisarts bij mijn bevalling mijn vader had gevraagd om op de buik van mijn moeder te gaan zitten om daarmee druk uit te oefenen op het geboorteproces. Het niet willen en over moeten geven aan de druk van buitenaf lijkt als een blauwdruk zich in mijn leven te herhalen.
Traumatische ervaringen als blauwdruk
Hoewel ik veel therapie ervaring heb en het nodige proceswerk heb gedaan, merk ik tijdens deze basistraining hoe sterk deze ‘blauwdruk’ van mijn trauma-biografie nog aanwezig is en uitnodigt om door te werken. De uitnodiging om mezelf te ontmoeten in mijn innerlijke verdeeldheid. Het ontmoeten van de delen die zich verbonden hebben met de traumatische ervaringen en zich teruggetrokken hebben. Deze trauma-delen zijn in hun ontwikkeling stil blijven staan en functioneren nog op de leeftijd waarop het trauma plaats vond. De overlevingsdelen die de vitaliteit van het leven tegenhouden en vaak zichtbaar worden in allerlei klachten en symptomen. En het gezonde zelf wat eigenlijk ligt te wachten om door mezelf bevrijdt te worden.
Psychosynthese en IoPT
Hier raakt de methodiek van de IoPT de basisprincipes van de persoonlijke Psychosynthese. Bij psychosynthese gaat het ook om de zelf ontmoeting. Het ontmoeten van de verschillende delen waaruit de persoonlijkheid is opgebouwd. In de therapie worden de verschillende delen verkend, erkend en geïntegreerd (psycho-synthese) rondom een zelf wat vrijgekomen is van de invloed van de delen en daardoor in staat is als een dirigent de leden van het orkest te leiden. Bewust worden van de verschillende identificaties en toeschrijvingen die een eigen leven zijn gaan leiden in de vorm van subpersonen. Bijvoorbeeld de zorgzame Wim of de lieve Wim
Slachtoffer- en daderschap in mezelf
Ik beschreef hier een deel van mijn eigen proces. Mijn eigen ontmoeting met de verschillende delen in mijzelf. De ontmoeting met een deel van mijn trauma biografie. Ik vond het confronterend om me zo bewust te worden van de dynamiek tussen enerzijds te voelen wat me is aangedaan (slachtoffer energie) en anderzijds me bewust worden dat wat me is aangedaan de voedingsbodem is van mijn eigen daderschap. Zo ben ik me bewust dat ik een neiging heb om heel streng en rigide voor mezelf te zijn of om mijn autoriteit uit te leveren aan de ander. Ik ben me bewust geworden dat wanneer je niet ‘stop’ kunt zeggen vanuit een gezond ik en een gezonde wil naar buiten toe, dat deze ‘blauwdruk’ dan ook invloed heeft op het functioneren van het lichaam. Zo lopen auto-immuun-ziekten als een rode draad door mijn leven. Ziekten waarbij het lichaam eigenlijk stop zegt tegen zichzelf. Hierdoor is de dader niet alleen maar meer buiten mij maar wordt ik mijn eigen dader!
Alleen de waarheid heelt!
Wat ik dus te doen heb in mijn eigen proces, is mijn ik en mijn wil me weer toe eigenen en vrij maken van de verstrikkingen. Verstrikkingen die meestal terug te voeren zijn op hele vroege trauma’s die daarmee de blauwdruk hebben gevormd voor alle traumatische ervaringen die daarop volgden. Ik realiseer me dat ik vaak in mijn verhalen vast ben blijven zitten en toeschrijvingen en identificaties heb toegelaten die de ware toedracht versluieren. Toe durven laten getraumatiseerd te zijn. Slachtoffer én dader te zijn. Niet als een zielig verhaal of als excuses maar als een waarheid die erkend dient te worden. Want….alleen de waarheid heelt.
We willen onze ouders niet kwetsen
En dat is niet altijd eenvoudig. Omdat de waarheid soms haaks staat op de overtuigingen en bewuste ervaringen die we hebben van onze ouders. En met name van onze moeder. De moeder waar we ons als eerste mee hebben geïdentificeerd en onze eerste ervaringen mee delen. Mijn moeder was een lieve en zorgzame vrouw maar tegelijk ook een getraumatiseerde vrouw. Het kan niet anders, dan dat deze trauma’s van de ouders invloed hebben en doorgegeven worden aan de volgende generaties. Tot…. dat iemand uit deze onbewuste dynamiek gaat stappen en zichzelf heelt.
Durf jij jezelf te ontmoeten?
Ben jij nieuwsgierig geworden naar jouw verlangen en wil je gaan onderzoeken waarom jij dat verlangen nog niet hebt kunnen realiseren? Voel je dan welkom om dit proces aan te gaan in de psychosynthese begeleiding en in de methode van zelfontmoeting gebaseerd op IoPT (Identiteitsgerichte Psychotrauma theorie en therapie) Je kunt meteen een afspraak maken voor een kennismakingsgesprek voor een begeleidingstraject of voor een Identiteitsgerichte opstelling.
