“Wanneer ik eenmaal onverwachts zal sterven mijn lieve kind’ren, wees dan niet ontdaan.“
Onlangs overleed mijn vader op de gezegende leeftijd van 92 jaar. Mijn moeder overleed in 2011 en tot 2016 heeft hij nog zelfstandig in zijn geboortedorp Blije gewoond. Kerst 2016 kon hij niet meer zelfstandig blijven wonen en heb ik hem zelf verhuisd naar het verzorgingshuis in Ferwerd, één dorp verder. Daar heeft hij nog een aantal fijne jaren gehad waar hij zichtbaar genoot van de gemeenschap in het verzorgingshuis.
Angst en verlangen, schuld en schaamte
Beide ouders zijn er nu niet meer en ik merk dat ik een beetje verward ben over wat er in mij voelbaar en zichtbaar wordt. Er is verdriet en er is gemis, maar……er is ook opluchting en een zekere mate van ontspanning voelbaar. De verwarring brengt me naar een laag in mezelf die ik lastig vindt om onder ogen te komen. Het heeft met loyaliteit en loslaten te maken. Met schuld en schaamte, met angst en verlangen.
De zeedijk als beeld
Eindwerkstuk
Toen ik op mijn vijftiende eindexamen deed voor mijn MAVO diploma, moest ik voor het vak Kunstgeschiedenis en Textiele werkvormen een eindwerkstuk maken. Er zijn helaas geen foto’s van gemaakt. Maar het beeld van dit werkstuk is me altijd bijgebleven. Ik had op een groot stuk hardboard met allerlei materialen een stukje van het Friese platteland waar ik ben opgegroeid vormgegeven. Het dorp, de polder, de zeedijk en het wad. Het vaste land en het water van de Waddenzee gescheiden door de zeedijk.
De jongen vertrekt wel uit het dorp maar het dorp niet uit de jongen
Piepschuim bolletjes verbeeldden mensen die ieder met een rode wollen draad verbonden waren met het platteland. Ze maakten de beweging van het vaste land naar de zeedijk en een aantal waren de dijk al over maar nog steeds met de rode draad verbonden aan het ‘dorp’. Ik herinner me nog dat ik wilde uitbeelden wat me op dat moment bezig hield. Ik was me aan het losmaken en wist dat ik ergens aan vast bleef zitten. Ik was nog niet ‘uit de kast’ en was nog erg verbonden met mijn familie, de kerk en de tradities.
Hoelang ga je daar mee door?
Nu mijn beide ouders zijn overleden komt dit beeld opeens weer heel sterk naar boven. Ik ben tot voor kort heel loyaal gebleven aan beide ouders tot aan hun dood toe. Een loyaliteit die vaak ten koste ging aan de loyaliteit naar mezelf. Toen ik vanaf 2008 een hele periode deel nam aan een psychosynthese therapiegroep, heb ik veel gewerkt aan mijn bewuste en onbewuste loyaliteit naar beide ouders. Een loyaliteit waarin ik zo nu en dan dreigde te verstrikken
Tot ze er niet meer zijn
Het belemmerde mijn persoonlijke ontwikkeling naar een gezonde eigen autonomie en identiteit. Ik herinner me dat mijn therapeut me dan soms vroeg: “Hoelang ga je daar nog mee door?” Mijn antwoord was: “Totdat ze dood zijn”
De draad is losgeraakt
We zijn ruim tien jaar verder en inmiddels zijn beide ouders overleden. En ik voel nu hoe mijn antwoord, hoe hard het ook klinkt, klopt. Ik merk nu dat er een ‘draad’ is losgeraakt. Kan ik nu eindelijk echt de ‘dijk’ over?
Wel vertrokken maar niet aangekomen
Toen ik twintig jaar geleden met de psychosynthese opleiding begon zei een van de trainers tijdens de supervisie: “Het lijkt alsof je wel uit Friesland bent vertrokken maar nog niet echt ergens bent aangekomen” En ik denk dat dit klopt. Ik ben me bewust dat er altijd een loyaliteit is gebleven naar mijn ouders en mijn familie. Een onbewuste loyaliteit waarvan ik mij nog niet kon losmaken. Ik ben me lang verantwoordelijk blijven voelen voor het welzijn voor mijn beide ouders. Een verantwoordelijkheid die ik als kind al onbewust op me had genomen. Een loyaliteit die er onbewust op was gericht om alsnog de erkenning en bevestiging te krijgen die ik als kind zo had gemist.
Het is te laat
Mijn beide ouders hebben mij/ons liefdevol en met zorg geprobeerd op te voeden en groot te brengen. En ik ben ook met liefde loyaal geweest naar allebei. Toch heb ik de werkelijke bevestiging en erkenning die ik als kind zo nodig had niet kunnen ervaren. Zowel mijn vader als mijn moeder hadden te dealen met hun eigen proces en waren vooral in mijn kindertijd meestal niet emotioneel beschikbaar. Tot aan mijn zestiende werden beide in beslag genomen door het bedrijf. Toen mijn vader moest stoppen met zijn bedrijf en het moest overdragen aan mijn broer, is hun leven ontzettend veranderd. Ik denk dat ze zich toen pas bewust werden dat er inmiddels al 5 kinderen groot waren geworden. Vanaf toen was er ook veel meer tijd en belangstelling voor de kinderen, kleinkinderen, familie en vrienden. Maar ik had me inmiddels al afgesloten en was bezig de ‘dijk’ over te komen. Het kwam voor mij te laat. Ik was lijfelijk nog aanwezig maar emotioneel en gevoelsmatig vertrokken.
De zeedijk als beeld van verlangen
En dit proces van de ‘dijk’ over komen van het vaste land naar het water, van de ervaring naar de emotie en het voelen, is een proces wat tot op de dag van vandaag plaatsvindt. Het proces van persoonlijke groei en bewustwording stopt nooit. Dat noemen we…..leven
Wanneer we niet vrij zijn
En deze processen kennen we allemaal. Sinds ik in de praktijk met mijn cliënten aan het werk ben zie ik hoe ook zij worstelen met deze vaak niet bewuste beweging tussen enerzijds willen loslaten en anderzijds willen vasthouden. Tussen het verlangen naar enerzijds autonomie en zelfstandigheid en anderzijds verlangen naar verbinden en samenzijn. En wanneer we verstrikt raken in deze onbewuste processen is onze wil en onze liefde niet vrij. En wanneer we niet werkelijk vrij zijn kan er geen gezonde identiteit ontwikkelen en moeten we onszelf afsplitsen in verschillende delen om te overleven.
Van kwaliteit naar vervorming
Loyaliteit kan zich dan vanuit de kwaliteit die het eigenlijk is vervormen tot aanpassing en een onbewuste hang naar bevestiging en erkenning. Voor mezelf is het moeilijk geweest om deze vervorming in mezelf te herkennen en te erkennen. Psychosynthese begeleiding heeft me daar heel erg bij geholpen om zicht te krijgen op deze innerlijke verdeeldheid en de vaak complexe innerlijke dynamiek in mijn persoonlijkheid.
Liefde en Wil
Wanneer de Wil en de Liefde vrijgemaakt worden waar ze mee verstrikt zijn geraakt, komen ze beschikbaar voor een gezonde ontwikkeling van de eigen identiteit. Dan kun je loyaal zijn zonder de loyaliteit naar jezelf te verliezen. Dan kun je loslaten wat losgelaten moet worden en vasthouden wat je vast wilt houden. Wanneer de persoonlijkheid zich niet hoeft te splitsen kan de liefde onvoorwaardelijk zijn en ben je niet afhankelijk van de erkenning en herkenning van de ander. Als kind ben je daar natuurlijk wel van afhankelijk en zul je alles doen om het niet gezien worden, niet erkend en niet geliefd zijn te vermijden en je aan te passen om het te kunnen overleven.
Lieve ouders. Ik laat jullie los en ga de ‘dijk’ over!
Herken je deze innerlijke strijd tussen enerzijds loyaliteit en anderzijds jezelf willen losmaken? Vindt je het ook lastig om jezelf te verbinden met de ander zonder de angst te voelen het contact met jezelf te verliezen? Juist omdat je er zo in verstrikt kunt raken kun je er zelf moeilijk naar kijken en afstand van nemen. Dan kan het fijn zijn om met iemand die deze verstrikkingen kent te kijken naar wat jou verlangen is en wat je daarin belemmerd. Je bent van harte welkom in de praktijk voor zowel individuele psychosynthese begeleiding als voor een individuele Identiteitsgerichte opstelling.
