Wij worden overheerst door alles waarmee wij ons vereenzelvigen; wij kunnen alles beheersen en controleren, waarmee wij ons niet langer vereenzelvigen. In dit principe ligt het geheim van onze slavernij, respectievelijk onze vrijheid.
Uit: Psychosynthese,Veelzijdige benadering van heel de mens, Roberto Assagioli
Houd je ik schoon
Dit is misschien wel een van de lastigste opgaven waar je voor kan staan. Tenminste……als je jezelf dat als opgave hebt gesteld. En hoe doe je dat dan? ‘Houd je ik schoon‘, was een reactie die ik onlangs kreeg tijdens een training in Psychosynthese, een reactie die sindsdien bij me is blijven hangen. Op de een of andere manier kwam het veel meer bij me binnen, dan alle andere concepten welke ik tot nu toe had gehoord en begrepen. Concepten over datgene, waar we geneigd zijn ons wel, of vaker niet bewust mee vereenzelvigen.
Bumpersticker
Het principe van dis-identificatie en identificatie is een van de basisprincipes binnen de psychosynthese begeleiding waar ik al langer vertrouwd mee ben. Toch merkte ik dat deze simpele opmerking, ‘Houd je ik schoon’, me meteen helder maakte wat ze met deze opmerking bedoelde. En eigenlijk was het niet echt een opmerking of antwoord op een vraag als wel een statement. Misschien kwam het omdat het gepaard ging met een laagje humor. Humor kan moeilijke en zware dingen bij jezelf en de ander vaak wat lichter maken. Misschien ook omdat het als een soort ‘bumpersticker’ meteen zichtbaar werd. Bumperstickers bevatten niet een heel verhaal maar een kort en krachtig statement. Voor mij maakte het in ieder geval duidelijk hoe belangrijk het is om me-zelf ‘vrij’ (schoon) te houden om te kunnen waarnemen met een heldere blik, vrij van onbewuste verstrikkingen en veroordelingen. En dat is niet alleen voor mezelf als therapeut maar zeker ook als persoon belangrijk. (Niets menselijks is mij vreemd)
Vertroebelt zicht
Want wees eens eerlijk, hoe schoon zijn onze ‘ramen’ waardoor we gewend zijn om te kijken? Is het niet zo dat we meestal bezet zijn door onze overtuigingen, verwachtingen of misschien zelfs gegijzeld worden door onze gevoelens en emoties? Of misschien is het wel ons lichaam wat het heeft overgenomen en door klachten, beperkingen, seksuele lust of onrust aan ‘het roer’ van ons leven staat. En ik wil hier de nadruk leggen op ‘ons’. Want ook al heb ik nog zo veel kennis kunnen nemen van alle concepten die uitnodigen tot meer zelfbewustzijn en heb ik nog zoveel ‘verstand’ van dis-identificatie en identificatie, ook ik heb last van ‘beslagen ramen’, vertroebelt zicht, last van bezette en gegijzelde delen van mezelf. Zo kan ik nog al eens gegijzeld worden door mijn verstand. En lange tijd kon ik me niet verbinden met mijn innerlijk kracht en mogelijkheden omdat mijn beperkingen het hadden overgenomen. Ik stond niet meer aan het roer van mijn eigen leven. Persoonlijke groei, bewustwording en innerlijke bevrijding is een levenslang proces. Dat is niet klaar als je een opleiding hebt afgerond.
‘Schone ramen’ door intervisie en supervisie
En het is dit proces wat ik graag deel met mijn cliënten. Het proces van persoonlijke groei en bewustwording waarin we soms een aantal stappen vooruit kunnen zetten en soms weer stappen terug moeten doen. En daarin verschil ik niet met mijn cliënten. Het verschil is dat ik tijdens de begeleiding in mijn rol als coach, counselor of therapeut moet zorgen voor ‘schone ramen’, voor een schoon Ik, Een Ik wat in staat is het proces van begeleiding en- of therapie te faciliteren vanuit een ‘schoon’ en vrij ik. En dat mogen cliënten natuurlijk ook verwachten. Daarvoor zijn intervisie met collega’s en supervisie met een supervisor ontzettend belangrijk. Elke maand zie ik mijn leertherapeut om ervoor te zorgen dat ik ‘schone ramen’ blijf houden in het werken met mijn cliënten.
Ontwikkelen van Meesterschap
Door weloverwogen bewust te worden van alles waar je geneigd bent je-zelf mee te vereenzelvigen en te oefenen met disidentificatie en zelf-identificatie, krijg je de vrijheid en de keuze-mogelijkheid om je te identificeren met, of je te dis-identificeren van elk aspect van onze persoonlijkheid, al naar gelang in iedere situatie het meest passend is. Met andere woorden; je ontwikkelt Meesterschap over je-zelf. In de psychosynthese begeleiding besteden we daarom veel aandacht aan het ‘ontrafelen’ van de veelzijdigheid en veelkleurigheid van onze persoonlijkheid én onze innerlijke verdeeldheid.
Moeders wil is wet
We onderzoeken waar onze wil ‘uithangt’ en hoe ons ik en onze vrije Wil verstrikt geraakt kunnen zijn door het Ik en de wil van iemand anders dan onszelf. Want je zult begrijpen dat wanneer ons ik en onze wil verstrikt zijn met de autoriteit van iemand anders dat dat erg bepalend is voor de koers die we varen in ons leven. ‘Moeders wil is wet’ geldt dan niet alleen in de kindertijd maar blijkt onbewust nog steeds als een wetmatigheid in onze ervaringen aanwezig te zijn. Dit kan natuurlijk ook de wil of wet zijn van vader, een andere opvoeder of de invloed van de religieuze gemeenschap waar je in bent opgegroeid. Het boek van Lale Gül, Turks-Nederlandse schrijfster, ‘Ik ga leven’ is daar een goed voorbeeld van.
Trauma opstellingen IoPT
Vooral in het werken met Trauma-opstellingen (IoPT) worden deze verstrikkingen van ons Ik en onze Wil vaak zichtbaar en kunnen door de cliënt zelf ervaren worden. En hoewel het werken met ontwikkelingstrauma volgens de trauma theorie van Franz Ruppert wel wat afwijkt van Psychosynthese, komt het wat betreft de aandacht voor het vrije Ik en de vrije wil heel dicht bij elkaar. En het gaat natuurlijk niet om de theorie of de concepten. Het gaat om de persoonlijke ervaringen van onze innerlijk onvrijheid en verstrikkingen die we willen leren doorgronden met als doel ons-zelf te bevrijden van wat ons afhoudt van wie we in werkelijkheid zijn. En dat is waar Psychosynthese over gaat.
We zijn Zelf-bewustzijn
We zijn niet wat we waarnemen. We zijn wat waarneemt. We zijn een bron van puur bewustzijn. Assagioli schrijft hierover o.a.:
De centrale fundamentele ervaring van zelf-gewaar-zijn, de ontdekking van het ‘IK’, is onlosmakelijk verbonden met ons menselijk bewustzijn. Het is datgene wat ons bewustzijn onderscheidt van dat van de dieren, die wel een bewust-zijn hebben, maar geen zelf-bewust-zijn. Meestal echter is dit zelf-gewaar-zijn inderdaad ‘impliciet’ in plaats van expliciet. Men ervaart het op een nevelige en vervormde wijze, omdat het gewoonlijk vermengd is met en versluierd is door de inhouden van het bewustzijn. Deze voortdurende toevoer van invloeden vertroebelt de helderheid van het bewustzijn en brengt valse vereenzelvigingen teweeg van het zelf met de inhoud van het bewustzijn, in plaats van met het bewustzijn Zelf. Als we het zelf-gewaar-zijn expliciet, helder, en levendig willen maken, dienen we onszelf eerst te dis-identificeren van de inhouden van ons bewustzijn.
Uit: Over de wil, Sturend mechanisme in het menselijk handelen, Aanhangsel 1 Zelf-identificatie oefening, Roberto Assagioli
Geen concept maar een ervaring
Op de website van de praktijk voor Psychosynthese Amsterdam vind je de oefening over dis-identificatie en identificatie. Wanneer je de oefening doet stel jezelf dan de vraag: Wie is het die het besluit heeft genomen om deze oefening te beluisteren en wie is het die aandacht brengt naar de inhoud van mijn gedachten, gevoelens en mijn lichaam? Het antwoord op deze vraag is geen concept maar een ervaring. Jouw ervaring!
Vrij in-en uitzicht
Hoe staat het met jouw in-zicht en uit-zicht. Is het tijd om ook jouw ramen te lappen? Wens jij jezelf ook een helder in- en uitzicht, een vrij Ik en een vrije Wil? Durf je het aan om jezelf onder ogen te komen, jezelf te ontmoeten in wie bent of wie je zou willen zijn? Welke verlangens heb je die nu nog geen werkelijkheid kunnen worden. Wat belemmert je daarin? Voel je welkom in de praktijk voor Psychosynthese Amsterdam en weet dat ik waarschijnlijk net als jou ook mijn best moet doen voor ‘schone ramen’!
Een emmer met sop staat klaar. 😉
