“Hoop stelt ons in staat in het heden te leven in plaats van het verleden, en het opent de deuren van onze mentale gevangenissen.”
Uit: Het geschenk, 12 lessen die je leven kunnen redden, Edith Eger
Nieuwjaarsdag 2021
Het is vandaag 1 Januari, Nieuwjaarsdag 2021. Een dag waarop we weer een heel nieuw jaar verwelkomen met alles wat we hopen en verwachten. Hopen dat we gezond blijven en dat het een jaar wordt waarin we de dingen weer kunnen doen zoals we dat gewend zijn. We hopen misschien wel vooral op een jaar zonder de beperkingen en gevolgen die we in dit afgelopen jaar hebben ervaren met een virus wat ons allemaal heeft getroffen. Of we nu voor of tegen de maatregelen zijn geweest, het waarheid of waanzin noemen, het heeft ons allemaal getroffen.
Een collectief gegeven
Wie had dat een jaar geleden op nieuwjaarsdag 2020 kunnen bedenken, dat we een jaar zouden meemaken zoals we dat nog nooit hebben meegemaakt. Een jaar met beperkingen, angst, verlies, onzekerheid, verdriet, eenzaamheid, boosheid, onmacht en misschien ook wel verzet. Een jaar waarvan sommigen zeggen dat we zo’n situatie sinds de tweede wereldoorlog niet meer hebben meegemaakt. Een jaar wat iedereen op zijn eigen manier heeft beleefd en zijn eigen beperkingen en verliezen heeft meegemaakt. Het virus als een collectief gegeven waar we allemaal op onze eigen manier een weg in hebben moeten vinden om ons mee te leren verhouden. Een gegeven wat we nu eenmaal niet kunnen veranderen en niet veel anders kunnen doen dan bij onszelf te rade gaan en ons afvragen: wat nu?
Wat nu?
Ik moet eerlijk zeggen dat ik het niet alleen een moeilijk jaar heb gevonden maar vooral ook een bijzonder jaar. Ik ben in de bevoorrechte positie dat ik naast de activiteiten in de Praktijk, de stabiliteit van een WAO uitkering heb waardoor ik, hoewel ik de praktijk voor een paar maanden moest sluiten, niet in de financiële problemen ben gekomen. Een van mijn ex-cliënten stuurde me bij de eerste lockdown een email waarin ze me schreef dat ze het gevoel had dat de samenleving nu doormaakt waar zij al jaren vertrouwd mee is. Ze zit net als mij al heel erg lang in een WAO situatie. Een situatie getekend door verlies van inkomen, verlies van gezondheid, het gevoel dat je niet meer mee doet, eenzaamheid, onmacht, verzet, enz… Kortom een ‘persoonlijke lockdown’.
Persoonlijke lockdown
Het bericht van deze cliënt raakte me, net als de andere ervaringen die cliënten met me deelden over hun persoonlijke ervaringen met deze ‘collectieve lockdown’ en de ervaringen met hun ‘persoonlijke lockdown’ in het bijzonder. Het is denk ik niet vreemd, dat ik in de afgelopen jaren sinds ik de praktijk heb, cliënten aantrek die ‘persoonlijke lockdown ervaringen’ hebben. Ervaringen met verlies van inkomen en gezondheid, met gevoelens van onzekerheid en onmacht, verzet en boosheid. Ervaringen die je gevangen kunnen houden in onvrijheid waarbij je het gevoel hebt dat er niets meer te kiezen valt. Dat je overgeleverd bent aan wat je overkomt.
“Maar we kunnen er wel voor kiezen om vrij te zijn, om te ontsnappen aan het verleden, ongeacht wat ons overkomt, en om dat wat mogelijk is te accepteren. Ik nodig je uit om de keuze te maken vrij te zijn”
Uit: ‘De Keuze’, Leven in vrijheid, van Edith Eva Eger
Ervaringen van een ‘overlever’
Dat het me zo raakt heeft te maken met mijn eigen ‘lockdown ervaringen’. Jarenlang voelde ik mezelf gevangen in het verlies en de onmacht van wat me was overkomen. Ik was mijn gezondheid kwijtgeraakt, mijn baan, mijn huis, mijn inkomen, mijn sociale leven, enz.. Het heeft jaren geduurd voordat ik voldoende ‘ik sterkte’ kon ervaren om mijn persoonlijke ervaringen onder ogen te komen en verantwoordelijkheid te nemen voor de keuzen die ik had gemaakt. Ik heb me lang een slachtoffer gevoeld van mijn omgeving, het gezin waarin ik opgroeide, de kerk waar ik me mee verbonden voelde, de relaties die ik aanging, de instanties die mijn mogelijkheden en beperkingen moesten beoordelen, enz, enz.. Ik was niet in staat om mijn innerlijke vrijheid te voelen. Die innerlijke vrijheid was ‘bezet’ door overtuigingen, gevoelen, gedachten en een houding die me gevangen hielden. Ik was me niet bewust dat ik zelf ‘de sleutel’ had! En misschien was er wel een deel in mij wat dat eigenlijk ook helemaal niet wilde. Bewust worden dat je zelf de sleutel hebt is in de eerste instantie niet vanzelfsprekend een bevrijdend gevoel.
Weer zelf de verantwoordelijkheid nemen
Als ik er nu op terugkijk dan weet ik uit ervaring dat de ‘persoonlijke lockdown’ net zolang duurt tot je deze zelf opheft. Daarmee wil ik zeggen dat je weer de eigen verantwoordelijkheid gaat voelen voor de keuzen die je maakt. Want wat er ook gebeurt, we hebben altijd een keuze. Ook niet kiezen is een keuze. Dat klinkt voor degene die deze verantwoordelijkheid nog niet kunnen nemen onwaarschijnlijk, niet reëel, confronterend en bedreigend. En ik kan me dat heel goed voorstellen. Want zolang de eigen ik sterkte nog niet ervaren kan worden, door wat voor reden dan ook, blijven het mooie woorden, ‘veel blaten, weinig wol’. In eerdere blog artikelen heb ik er vaker aandacht aan gegeven hoe belangrijk het is dat we ons vrij maken van onze innerlijke ‘bezetters’. Want alleen met een vrij ik en een vrije wil zijn we in staat om keuzen te maken die recht doen aan wie we werkelijk zijn en wat we werkelijk willen.
Edith Eva Eger
De afgelopen week was ik in de gelegenheid om de twee boeken te lezen van Edith Eva Eger. Ze schreef in 2017 haar eerste boek, ‘De keuze’ en in 2020 haar tweede, ‘Het geschenk’. Twee bijzondere boeken van een bijzondere vrouw die haar ervaringen met ons deelt over haar overleving in het concentratiekamp. Ze is op dit moment over de negentig en nog steeds aan het werk als psycholoog en psychotherapeut. Ze noemt haar begeleiding met cliënten ‘keuze therapie’. Ze deelt daarin niet alleen haar professionele kennis als therapeut maar ook vooral haar ervaringen in het maken van keuzen. Ze zegt:
“Ik noem het keuzetherapie, omdat vrijheid in wezen betekent dat je kunt kiezen. Hoewel lijden onvermijdelijk en universeel is, kunnen we altijd kiezen hoe we erop reageren. Ik probeer bij mijn cliënten de kracht om te kiezen te benadrukken en te benutten, zodat dat leidt tot een positieve verandering in hun leven.”
Uit: Het geschenk, 12 lessen die je leven kunnen redden, Edith Eger.
Keuze therapie
Het werk van Edith Eva Eger inspireert me om, nog meer dan dat ik al deed, aandacht te brengen bij het proces van kiezen. Keuzen die we meestal onbewust maken zodat we ons er ook niet verantwoordlijk voor kunnen voelen. Ik ben ontzettend blij en dankbaar dat ik door mijn ervaringen en opleidingen met Psychosynthese in de afgelopen 20 jaar, veel steun, support én confrontaties heb ontvangen om mijn eigen ervaringen onder ogen te komen, zowel mijn mogelijkheden als ook mijn beperkingen en me bewust te worden dat ik ten diepste ‘vrij’ ben. En dat ik de enige ben die mijzelf kan bevrijden van mijn eigen ‘bezetters’.
Leren kiezen vanuit vrijheid
Ik heb de gelegenheid gehad om mezelf te bevrijden, me vrij te maken van en vrij te voelen tot. Ik heb keuzen gemaakt die me niet langer gevangen houden in mijn beperkingen. Wat niet wil zeggen dat de beperkingen er niet meer zijn! Keuzen die naast de onzekerheid en onmacht, plaats hebben gemaakt voor dankbaarheid en levenskracht. Dat ging niet vanzelf. Ook ik worstel nog elke dag met mijn eigen onmacht en onzekerheid. Maar altijd is er weer een nieuw moment om bewust te kiezen. Kies je voor een leven vanuit innerlijke vrijheid of blijven we keuzen maken vanuit onbewuste angsten of onzekerheden. Terecht schrijft Eva Eger:
“Vrijheid is levenslang oefenen; het is een keuze die we telkens weer, elke dag, moeten maken. Voor vrijheid is er hoop nodig, hoop die ik op twee manieren omschrijf. Hoop betekent dat je weet dat lijden, hoe erg ook, tijdelijk is, en hoop betekent ook dat je nieuwsgierig bent naar wat er in de toekomst gaat gebeuren. Hoop stelt ons in staat in het heden te leven in plaats van het verleden, en het opent de deuren van onze mentale gevangenissen.”
Uit: Het geschenk, 12 lessen die je leven kunnen redden, Edith Eger.
Welkom in de praktijk om te ‘oefenen’
Ben jij nieuwsgierig naar wat het nieuwe jaar je zal brengen? Heb jij hoop? Wil jij ook oefenen met leren kiezen in vrijheid en je weer zelf verantwoordelijk gaan voelen voor je eigen gevoelens, je eigen gedachten en je eigen keuzen? Voel je dan meer dan welkom in de praktijk voor Psychosynthese Amsterdam om te ‘oefenen’.
Ik wens je vanaf deze plek een gezond en liefdevol nieuwjaar waarin je durft te kiezen voor een leven in vrijheid, vrede en liefde met jezelf en de mensen waar je je mee wilt verbinden.
