Veel vormen van Psychopathologie, waaronder PTSS, moeten worden gezien als het resultaat van ontwrichtende ervaringen (in de vorm van angstwekkende beelden, disfunctionele cognities, negatieve emoties en fysieke sensaties) die ten tijde van de gebeurtenis in het zenuwstelsel worden opgeslagen.
Bron: Handboek EMDR, Een geprotocolleerde behandelmethode voor de gevolgen van psychotrauma, Ad de Jongh en Erik ten Broeke
Mag ik je wat vragen?
“Mag ik je wat vragen Wim“? Een vraag die een van mijn cliënten me vorige week stelde, toen ik met haar in de praktijk wilde beginnen met een oefensessie EMDR. “Waarom ga je je eigenlijk verdiepen en trainen in EMDR?” Ik had haar gevraagd om voor een aantal sessies samen met mij het EMDR basisprotocol te oefenen. Ik ben onlangs een training begonnen om kennis te maken én vertrouwd te raken met deze behandelmethode. Om de methode goed toe te kunnen passen is het belangrijk om naast de theoretische kennis ook voldoende vaardigheden te ontwikkelen om de methode op een verantwoorde wijze in de praktijk te kunnen aanbieden. Dat betekent trainen én oefenen. Gelukkig waren een aantal van mijn (oud)cliënten bereid om een aantal oefensessies af te spreken. Het voordeel van oefenen met cliënten waar ik al mee heb gewerkt is dan namelijk dat er voldoende veiligheid, vertrouwen en therapeutische bedding aanwezig is waarin het oefenen met de methode kan plaatsvinden.
Een stap terug
De vraag van mijn cliënt raakte me. Ik vroeg haar wat maakte dat ze deze vraag aan me wilde stellen. Ze antwoordde: “Toen je me vertelde dat je een training EMDR aan het doen was, had ik het gevoel dat je een ‘stap terug ging doen’ “. Een stap terug? hoezo? Ik was enigszins verbaasd en nog niet in staat om het compliment wat ze eigenlijk maakte in ontvangst te nemen.
Een keuze voor regulier of alternatief
Later legde ze uit dat ze in het verleden begeleiding en therapie heeft gehad bij een ‘reguliere’ Psycholoog en daar ook met EMDR heeft gewerkt. Ze vertelde dat ze juist bij mij (een alternatieve en complementaire therapeut) was gekomen omdat ik op een andere manier dan de reguliere GGZ werkte en niet zo vast zat in procedures en protocollen. Toen we aan het oefenen waren had ze me wel zien ‘worstelen’ met het protocol en zei later: “Je doet het goed hoor”. Ze zag hoe ik door het protocol in beslag werd genomen en daardoor op een hele andere manier in het contact met haar aanwezig was dan ze gewend was.
Oefening baart kunst
Ik ben natuurlijk nog maar net begonnen en zoals alles wat je graag wilt ontwikkelen, heeft ook dit tijd en aandacht nodig om me eigen te maken. En dat gebeurt door het ontwikkelen van kennis (door opleiding) én vaardigheden (door te oefenen). Toch bleef de vraag van mijn cliënt hangen en merkte ik dat zowel de vraag als het antwoord daarop een relatie heeft met mijn persoonlijke én professionele ontwikkeling en zoektocht als therapeut.
Psychosynthese als professionele én persoonlijke leerroute
Psychosynthese als therapie leer je niet aan een Hogeschool of Universiteit. Het is een persoonlijke én professionele leerroute die wordt aangeboden door Psychosynthese opleidingen op HBO en Post HBO niveau. Op dit moment zijn er in Nederland twee opleidingsinstituten waar je je kunt ontwikkelen en scholen in psychosynthese. De leerroute wijkt daardoor af van de traditionele leerroute die je als ‘reguliere’ psycholoog of psychotherapeut doorloopt. Daarmee val je als psychosynthese therapeut niet onder de reguliere zorg maar onder de alternatieve of complementaire zorg.
Psychotrauma
Voor mij voelde mijn besluit om een EMDR training te gaan volgen als een ‘logische’ stap na mijn trainingen van het afgelopen jaar op het gebied van psychotrauma-theorie en therapie. Ze zeggen wel eens dat je als therapeut de cliënten aantrekt die aansluiten bij je eigen ervaringsgeschiedenis. En ik denk dat dit klopt. Ik werk nu drie jaar in de praktijk en merk dat steeds meer cliënten met een voorgeschiedenis van vroegkinderlijke chronische traumatisering en symptomen en klachten van post traumatische stress stoornissen en hechtingsproblematiek de praktijk weten te vinden. EMDR kan dan naast het bestaande aanbod een hele goede behandelmethode zijn in het begeleiding- of therapie traject.
Chronische PTSS
Toen ik in 2008 na een lange ziekte en herstelperiode uiteindelijk werd afgekeurd, kreeg ik zelf o.a. de diagnose Chronische PTSS. De psychiater die verantwoordelijk was voor de diagnostiek gaf me bij het rapport een advies mee om EMDR therapie te gaan volgen. Ik kreeg een lijst met reguliere psychotherapeuten mee die zich hadden gespecialiseerd in de behandeling met EMDR. EMDR stond toen nog in de kinderschoenen en was nog niet zo bekend als dat het nu is.
Psychosynthese groepstherapie
In die periode was ik net begonnen met Psychosynthese groepstherapie. Deze groepstherapie was een advies wat ik kreeg naar aanleiding van de psychosynthese adviesweekenden die ik had gevolgd als voorbereiding op de psychosynthese beroepsopleiding. Ik wilde na deze weekenden mijn persoonlijke én professionele leerroute in psychosynthese die ik in 1998 al was begonnen eindelijk afmaken. Ik voelde veel weerstand om het advies op te volgen en heb ruim de tijd genomen om deze weerstand de ruimte te geven. Na twee intake gesprekken met de psychosynthese groepstherapeut kon ik mijn weerstand inruilen tegen overgave aan het proces en vertrouwen in de betrokkenheid van zowel de therapeut als de groep. Ik herinner me dat ik het rapport en het advies van de psychiater mee had genomen om er met de therapeut nog naar te kijken.
Een korte of lange route
De therapeut vertelde me dat hij al veel had gehoord en gelezen over de EMDR als behandelmethode en dat er veel wetenschappelijk onderzoek naar was gedaan. Hij zei: “EMDR is de korte route en psychosynthese is de lange route. Het is aan jou wat je wilt.” Ik kon me toen nog niet voorstellen wat die ‘lange route’ voor mij in petto had. Maar ik heb geen dag spijt gehad van de keuze die ik toen maakte om de lange route te nemen. Een route waar ik door therapie en opleiding mezelf onder ogen ben gekomen en steeds meer durfde zakken van mijn hoofd naar mijn hart en van mijn hart steeds meer in mijn lijf.
EMDR als zelfstandige therapie of als onderdeel van een begeleidingstraject
We zijn inmiddels 13 jaar verder en hoewel nu alweer drie jaar aan het werk in de eigen praktijk, ben ik nog steeds onderweg. Een persoonlijke én professionele leerweg die eigenlijk nooit stopt. De EMDR heeft in die jaren een behoorlijke vlucht genomen en steeds meer reguliere én alternatieve therapeuten nemen de EMDR behandelmethode op in hun aanbod als zelfstandige trauma therapie of als onderdeel van een therapie- of begeleidingstraject.
Vereniging EMDR Nederland
Het is jammer dat de alternatieve therapeut die zich de kennis en vaardigheden eigen wil maken m.b.t. de EMDR, dat niet kan doen bij ‘erkende’ EMDR opleiders. Toen ik de Vereniging EMDR Nederland de vraag stelde of ik een opleiding bij hen mocht volgen kreeg ik het volgende antwoord:
Helaas moeten wij u teleurstellen. U kunt geen dispensatie aanvragen, want zoals wij uw beschrijving lezen voldoet u niet aan de benodigde registratie (BIG-GZ of bv VGCt) en werksetting. Om in aanmerking te komen voor deelname aan de EMDR basiscursus moet er een BIG-registratie als gezondheidszorgpsycholoog, psychotherapeut of psychiater zijn.
EMDR is een gespecialiseerde psychotherapeutische methode waarvan men wereldwijd vindt dat deze voorbehouden moet zijn aan mensen met een academische achtergrond en specialistische kennis op het gebied van de psychologie/psychiatrie. In Nederland is dat GZ-psycholoog, psychotherapeut en psychiater. Huisartsen en ‘gewone’ psychologen zijn uitgesloten. Voor meer informatie, zie: www.emdr.nl.
Vereniging EMDR Nederland
Ik was enigszins teleurgesteld in het antwoord en voelde me niet alleen voor mezelf maar ook met mijn hele beroepsgroep buiten spel gezet als ‘niet goed genoeg therapeuten’.
Terug naar de vraag
Terug naar de vraag van mijn cliënt “Mag ik je wat vragen Wim? Waarom ga je je eigenlijk verdiepen en trainen in EMDR?” Veel cliënten blijven zoeken naar betrouwbare en betrokken hulp en ondersteuning bij vaak complexe problemen, maar zijn vaak niet in de ‘luxe’ positie zoals ik dat was, om een ‘lange route’ te nemen met jarenlange therapie en opleiding. Dat wil niet zeggen dat de EMDR een quickfix is. Het blijft belangrijk om de behandeling aan te kunnen bieden in een deskundige, veilige en vertrouwde therapeutische setting. De praktijk voor psychosynthese Amsterdam wil graag een passend aanbod doen voor deze cliënten.
Tot slot een grote dank voor de ‘vraag’ van mijn ‘proefcliënt’ waarbij ze me niet alleen een vraag stelde maar tegelijk een geweldig compliment gaf van waardering en vertrouwen in mij als persoon en als therapeut. Ze benadrukte nog een keer: “Als je het toch wilt gaan aanbieden, dan hoop ik dat je het op je eigen manier blijft doen”!
Dank!
Hoe werkt EMDR? Een animatie
