Wanneer heb jij voor het laatst ja gezegd terwijl je eigenlijk nee had willen zeggen?
Trouw zijn aan jezelf
Wanneer heb jij voor het laatst ja gezegd terwijl je eigenlijk nee had willen zeggen? En kun je je nog herinneren hoe jij intuïtief aanvoelde dat je iets niet moest doen en het toch deed? Hoe voelde dat? Waar kon je dat voelen in je lijf?
Het zijn vragen die je jezelf kunt stellen om te onderzoeken hoe trouw je bent aan jezelf, hoe vertrouwd je nog bent met je eigen lichaam. Durf jij nog te vertrouwen op jou aangeboren innerlijke wijsheid, op jouw onderbuikgevoelens?
Ik durf te wedden dat je er net als mij heel erg ver vanaf bent geraakt. Steeds verder verwijderd van wie we in werkelijkheid zijn. We hebben geleerd om te overleven in een omgeving die steeds meer van ons vraagt.
Aanwezig zijn in het hier en nu
Het is niet alleen dat wij van onszelf vervreemd raken maar het is onze hele maatschappij en beschaving die steeds verder vervreemd lijkt te raken van onze ‘menselijkheid’.
“Trauma is not remembered, it is relived…we tend to think of trauma as an illness of the past, but trauma is not an illness of the past. Trauma is an illness of not being fully alive in the present moment.”
Janet
De wereld zoals we die nu kennen en ervaren, is in de context van de hele evolutie van de mensheid, nog maar net in beeld. En de ontwikkelingen op allerlei terreinen is in de laatste decennia in een stroomversnelling gekomen. Onze economie groeit en onze kennis neemt toe. We zijn in staat om onze planeet te verlaten en ruimtereizen te maken. En toch……op de een of andere manier lijkt het alsof we dat tempo niet kunnen bijbenen, alsof we letterlijk onszelf in wie we zijn en wat we nodig hebben uit het oog verliezen.
Een toename van ontwikkeling en groei én van problemen
Want…. is het niet vreemd dat, terwijl de kennis en techniek steeds groter en complexer word, er tegelijk een toename lijkt te zijn van maatschappelijke en gezondheidsproblemen.
Overgewicht, chronische ziekten, verslaving, eenzaamheid, armoede, verwaarlozing, criminaliteit enz..
Ik ben geen socioloog, geen arts, geen filosoof en geen politicus, maar ik neem net als alle ander mensen deel aan deze ontwikkelingen en ervaar daarin mijn eigen strijd en neiging om me enerzijds aan te passen en te overleven of mijn eigen weg daarin vinden en trouw blijven aan mezelf.
Nu zou ik het natuurlijk gewoon kunnen laten bij het observeren en ondergaan van het leven zoals het zich voordoet met alle ups en downs die zich daarin voordoen. En dat heb ik ook heel erg lang gedaan. Maar ik ben nu eenmaal nieuwsgierig aangelegd en ‘behept’ met een bepaalde gevoeligheid voor de wijze waarop het leven wordt geleefd.
We doen het allemaal anders
De een leeft het uitbundig en viert het groots, de ander trekt zich terug en houdt het klein. De een maakt zich druk en gaat de strijd aan, de ander ervaart te weinig energie en geeft zich over aan de waan van alledag.
Zo vinden we allemaal onze eigen manier om te dealen met wat het leven ons voorschotelt. En de een krijgt meer voorgeschoteld dan de andere en het lijkt niet altijd eerlijk verdeeld.
Hoe we daar mee omgaan boeit me. Ik heb er zelfs mijn werk van gemaakt!
Hoe gaan we om met hoe het leven zich aan ons voltrekt?
Ik denk dat, door meer inzicht en bewustzijn te krijgen op de manier waarop en vooral waarom we ons op een bepaalde manier verhouden met onszelf en onze omgeving, we wellicht gaan begrijpen waarom we met alleen nog meer kennis en techniek de problemen met onze gezondheid en persoonlijke ontwikkeling niet kunnen oplossen.
Pathologiseren van klachten en problemen
Het hele classificatie systeem, de DSM-5, waarin de pathologieën van ons gedrag en onze menselijke geest worden beschreven is in de afgelopen decennia alleen maar in omvang toegenomen.
Waar heeft deze toename mee te maken? Zijn we zieker en gekker geworden? Hebben we echt meer inzicht gekregen?
De aan Harvard verbonden Psycholoog Gina O’Connell Higgins gaat zover om te zeggen dat de meeste beschreven pathologieën onder één rubriek ondergebracht zouden kunnen worden. Namelijk de rubriek Post Traumatische Stress Syndromen. (PTSS) Een rubriek van aan stress gerelateerde traumatische ervaringen. En zij doelt hier niet alleen op fysieke trauma’s die hebben plaats gevonden in de tijd (zoals rampen en misbruik) óf in de ontwikkeling van de persoonlijkheid van kindertijd tot de volwassenheid maar verwijst hiermee ook naar de traumatische of overweldigende ervaringen die we meemaken van reeds vóór de geboorte tot in de verdere ontwikkeling van de persoonlijkheid tot in de volwassenheid. In deze ontwikkeling worden de meesten van ons geconfronteerd met ervaringen die ons steeds verder vervreemden van wie we in werkelijkheid zijn. We raken vervreemd van ons authentieke zelf.
Meergenerationele psychotraumatologie
De laatste jaren wordt er ook steeds meer onderzoek gedaan naar traumatische ervaringen die van de ene generatie op de andere generatie worden overgebracht. Ook in het systemisch werk wordt hier veel aandacht aan besteedt.
Wanneer ons authentieke zelf wordt genegeerd of zelfs wordt ‘misbruikt’, raakt ons leven verwond en beschadigd.
En deze primaire verwonding domineert onbewust, een machteloos vermijden van het gevoel niet erkend te worden in wie we zijn én een eveneens onbewust mateloos verlangen naar de staat van voordat we verwond raakten.
En het is deze dynamiek waar we ons bewust van kunnen worden wanneer we onszelf en waar nodig ook de ander vragend onderzoeken. Vragen die helder maken waar we vervreemd zijn geraakt van wie we ten diepste zijn.
‘Emphatic inquiry’
En het zijn eigenlijk simpele vragen die we kunnen stellen zoals: “Wanneer heb jij voor het laatst ja gezegd terwijl je eigenlijk nee had willen zeggen? Kun je je nog herinneren hoe je intuïtief aanvoelde dat je iets niet moest doen en het toch deed? Hoe voelde dat?”
Soms kan het nodig zijn om ja te zeggen wanneer je eigenlijk nee had willen zeggen. Maar meestal wordt het ja ingegeven door een onbewuste impuls die we kunnen herleiden naar een situatie in de vroege kindertijd waarin het toen nodig was om je aan te passen om een situatie als kind te overleven omdat het anders te bedreigend voor je zou zijn geweest. Wanneer deze situatie zich heeft voorgedaan, is bepalend voor hoe we de ervaring hebben opgeslagen.
De verschillende locaties in het brein
Wanneer de ervaringen nog niet talig kunnen worden opgeslagen omdat het brein nog onvoldoende is ontwikkeld, wordt het in andere delen van het brein (het Limbisch brein) opgeslagen en is de ervaring in het hier en nu niet met ons bewuste verstand (Neo-cortex) te benaderen maar wel met ons gevoel en met de emoties die nog steeds in het lichaam kan worden opgeroepen. Onze emoties zijn de manier waarop ons lichaam reageert op prikkels. Zowel interne als externe prikkels.
De emoties brengen in ons lichaam een heel systeem op gang. Een systeem wat interne signaalsystemen aan elkaar koppelt en verbindt. Neurale en hormonale systemen die de functie hebben om ons lichaam te beschermen tegen schadelijke impulsen en ons voor te bereiden op voedende impulsen. Vervolgens geven onze gevoelens aan deze impulsen een betekenis en slaan we deze informatie zoals we die ervaren op.
Oude ‘data’
Veel van de bovengenoemde problemen, klachten en pathologieën die we in het hier en nu ervaren worden gevoed door ‘oude opgeslagen data’.
Wanneer we ja zeggen terwijl we nee hadden willen zeggen, reageert ons hele interne systeem op een manier zoals we dit ooit hebben opgeslagen als een succesvolle manier om te overleven en om ons te kunnen aanpassen aan traumatische of overweldigende ervaringen. Het is een soort automatische piloot die in werking treedt. Een automatische piloot die reageert alsof we nog een kind zijn in overleving.
Nieuwe ervaringen, nieuwe data
Dat interne systeem zet iets in werking wat op dit moment helemaal niet meer nodig is. Ditzelfde geldt voor wanneer we niet meer durven te vertrouwen op onze intuïtie. Zeg maar ons onderbuikgevoel.
Het negeren van dit onderbuikgevoel, wat eigenlijk een wezenlijk onderdeel is van ons authentieke zelf, zorgt er eveneens voor dat de interne lichamelijke reactie niet meer overeenkomt met hoe we daarop reageren met ons gedrag. Wanneer we ons bij iemand niet prettig en veilig voelen en eigenlijk weg willen gaan en vervolgens toch blijven en onze gevoelens en emoties blijven onderdrukken, blijft opgebouwde stress op een ongezond niveau in ons lichaam opgeslagen en zal zich in de loop van de tijd gaan uiten als klachten en symptomen.
Het voert te ver om dit verder in dit artikel uit te werken maar ik hoop dat ik duidelijk heb kunnen maken dat stress, als gevolg van het beschadigt en vervreemd raken van ons authentieke zelf, een van de voornaamste oorzaken is van veel ervaren ongemak en problemen waarvan we de neiging hebben om het te Pathologiseren. En het probleem met Pathologiseren is dat er de nadruk wordt gelegd op symptoombestrijding terwijl de onderliggende oorzaak verborgen blijft.
Het stellen van de juiste vraag
Het zou helpen wanneer we weer leren de juiste vragen te stellen waardoor net als in het verhaal van Parcival, de wond van de zieke visserskoning geheeld kan worden.
Psychosynthesebegeleiding kan dit stellen van de juiste vragen faciliteren. Zo kan er samen onderzocht worden welke dynamiek er onbewust voor zorgt dat wonden niet geheeld worden, dat klachten niet overgaan, dat moeheid en depressieve gevoelens met de reguliere behandeling niet verdwijnen of steeds terugkomen, dat verslaving blijft bestaan enz..
Door opleiding en therapie ben ik er in de loop van mijn leven zelf ook achter gekomen dat het stellen van de juiste vragen leidt tot heling. Ik heb veel situaties ervaren in mijn leven die ik als traumatisch kan omschrijven. Ervaringen die me vervreemdden van wie ik in werkelijkheid was en ben. En vanuit deze vervreemding raakte ik vertrouwd met een scala aan afweermechanismen om de primaire verwonding te compenseren.
Vanuit deze expertise van ervaringsdeskundigheid en vanuit mijn rol als Psychosynthese therapeut, begeleidt ik je graag in dit proces van het bewust maken van deze innerlijke dynamiek en vervolgens de weg naar heling, bewustwording en het opnieuw verantwoordelijkheid nemen van je authentieke zelf.
Je bent van harte welkom in de Praktijk voor psychosynthese Amsterdam!
“Als we weer een innerlijke connectie beginnen te voelen met de behoeften van ons lichaam, dan ontstaat er een gloednieuw vermogen om op een warme manier van het zelf te gaan houden. We ervaren een nieuwe mate van echtheid in de zorg voor onszelf, waardoor onze aandacht wordt gericht op onze gezondheid, ons dieet, onze energie en de manier waarop we onze tijd indelen. Deze verbeterde zorg voor het zelf komt op een spontane en natuurlijke wijze tot stand, niet omdat het ‘moet’. Wij zijn in staat om een onmiddellijk en intrinsiek plezier te ervaren aan zelfzorg.”
-Stephen Cope, Yoga and the Quest for the True Self
