Wanneer ik nee zeg tegen het een, zeg ik tegelijk ja tegen iets anders
Nee en tegelijk een Ja
Je kent ze wel, de stickers die je tegenkomt op veel Nederlandse brievenbussen. Ze zijn bedoeld om ongewenste post buiten de deur te houden. Nee tegen ongeadresseerd reclamedrukwerk en nee tegen huis aan huis bladen. Maar het betekent ook ja tegen aan jou geadresseerde post
Waar zeg jij ja of nee tegen?
Het zijn twee kleine simpele woorden, Nee en Ja. Toch hebben deze twee kleine twee- en drieletterwoorden een grote zeggingskracht en zeggen daarmee meer dan we ons meestal bewust zijn. Wanneer we er niet teveel bewuste aandacht naar toe brengen, betekent Nee meestal gewoon nee en Ja meestal gewoon ja. En toch is dat meestal niet het geval. Ik nodig je uit om eens op zoek te gaan naar waar jij Nee of waar jij Ja tegen zegt in je leven.
Een krachtig Nee
Ik stond er zelf weer eens extra bij stil naar aanleiding van een sessie met een cliënt in de praktijk. Het was het eerste consult na het kennismakingsgesprek wat ruim twee weken daarvoor had plaatsgevonden. Meestal ben ik gewend om in dit eerste consult waarin we de begeleiding starten, te beginnen met een opstelling van het gezin van herkomst. Dit doe ik, om samen met de cliënt te kijken naar ‘Waar kom je vandaan’. Ik wil een beeld krijgen van het gezin en de omstandigheden waar de cliënt is opgegroeid, omdat dit van grote invloed is geweest op de persoonlijke ontwikkeling van iedere cliënt. Toen ik haar vroeg of ze dit goed vond om dit tijdens deze sessie te gaan onderzoeken, zei ze: Nee
Eén ademteug als tussenstop.
Een heel duidelijk Nee, was haar antwoord. Ik moest er even aan wennen omdat ik niet was voorbereid en ingesteld op een Nee. Toch lukte het me om een aantal seconden later haar Nee te horen én er op te reageren. Later bleken die paar seconden een belangrijke tussenstop te zijn voor het vervolg van de sessie. Op deze tussenstop kom ik straks terug.
Zichtbaar worden van de overwegingen
Ik was nieuwsgierig naar wat ze meebracht met haar Nee in dit moment. Ik zei dat ik haar Nee had gehoord en dat respecteerde. Ik vroeg of ze me mee wilde nemen naar de overwegingen die ze had gemaakt om nee te zeggen tegen het doen van een opstelling tijdens deze eerste sessie. Ze was zichtbaar geraakt in haar eigen keuze en was bereid om me mee te nemen in haar overwegingen. Ze was geraakt door enerzijds een gevoel van angst en verwarring die aan dit Nee waren verbonden en anderzijds een gevoel van kracht en zelfbescherming. Ik was zelf ook geraakt door wat er gebeurde en het was voelbaar dat er achter haar keuze voor Nee, de behoeften van een Ja voor wat anders zichtbaar werden. Het maakte dat de aandacht in de sessie verschoof van haar Nee naar de achterliggende behoeften van haar Ja.
Achter het Nee leeft het Ja
De achterliggende behoeften van haar Ja hadden te maken met, voor haar belangrijke condities, waar eerst ruimte voor gemaakt moest worden, voordat we aan ‘het werk’ konden gaan. Ze had me hiermee onbewust uitgenodigd voor het ‘echte werk’. Niet de methode maar aanwezigheid, tijd om aan te kunnen komen in de begeleiding waren voor haar belangrijk om ‘het werk’ te kunnen starten. Aanwezig zijn bij mezelf en van daaruit aanwezig kunnen zijn bij de ander. Daar zijn de paar seconden waar ik het eerder over had zo belangrijk voor. De tijd die nodig is om eerst mezelf vrij te maken van mijn eigen verwachtingen en overtuigingen.
Dis-identificeren
In Psychosynthese leren we om ons te dis-identificeren van wat we in- en buiten onszelf waarnemen. Onze gedachten, onze gevoelens, onze emoties, ons lichaam…enz. Door ons bewust te worden van wat we waarnemen, maakt het mogelijk dat we het onderscheid kunnen ervaren tussen waarnemen en wat wordt waargenomen. Als we met bewuste aandacht waarnemen vallen we niet samen met wat we waarnemen. Dat betekent dat we ons Nee of ons Ja in onszelf kunnen waarnemen als belangrijke impulsen, behoeften of verlangens, maar dat we er niet mee samenvallen. We kunnen eerst zien waar ze mee zijn verbonden. Vanuit deze waarnemers positie hebben we een vrije keuze. Een keuze die vrij is van en vrij is tot. Brengen we onze aandacht naar een Nee of naar een Ja?
Kiezen als impuls
Wanneer ik kijk naar mijn eigen ervaringen met Nee en Ja dan zie ik hoe ik daarin vaak onbewuste keuzes heb gemaakt die meer lijken op impulsen en overlevingsstrategieën. Toen ik jaren geleden ja zei tegen de mantelzorg voor mijn ouders, zei ik nee tegen het afronden van mijn opleiding en het starten van een praktijk. Toen ik jaren later ja zei tegen mijn opleiding en het uiteindelijk starten van mijn praktijk, zei ik tegelijk nee tegen een aantal activiteiten waar ik vanaf dat moment veel minder tijd voor had. Ik heb best lang veel moeite gehad om me echt bewust te worden wat het betekende om me met een ja of met een nee bewust te verbinden. Lang had ik het gevoel dat ik op alles ja moest blijven zeggen en had niet door dat ik daarmee ook nee zei tegen iets anders wat net zo belangrijk was.
Bewust kiezen is verantwoordelijkheid nemen
Het betekende dat ik moest leren de consequenties van mijn eigen keuzes onder ogen te komen en deze te aanvaarden als de consequenties van ‘mijn’ keuzen. En dat is niet altijd gemakkelijk, want dat brengt me tevens bij het aanvaarden van mijn eigen verantwoordelijkheid. Vaak voelt het gemakkelijker die verantwoordelijkheid niet te nemen en bij de ander te laten. En als we dat dan onbewust laten en er geen aandacht naar toe brengen, voelt het nog wat gemakkelijker. De Ja’s en de Nee’s in het bewustzijn en onder de eigen verantwoordelijkheid brengen is vaak ongemakkelijk en confronterend maar…..uiteindelijk onvermijdelijk. Onvermijdelijk om trouw te kunnen zijn aan jezelf, aan wie je bent en wilt zijn.
De mens moet eerst zelf inzien dat de conflictsituaties tussen hem en de anderen slechts uitvloeisels zijn van de conflictsituaties in zijn eigen ziel, en dan moet hij trachten dit eigen innerlijk conflict te overwinnen, om nu, herboren en tot innerlijke vrede gekomen, zijn medemensen tegemoet te treden en een nieuwe, andere verhouding tot hen op te bouwen.
Uit: De weg van de mens, Martin Buber
Waar kies jij voor?
Waar zeg jij Nee of Ja tegen? Wat zijn de consequenties van jou Nee en van jou Ja? Realiseer jij je dat jou Nee tegelijk een Ja is voor iets anders? Als je dat zou willen onderzoeken en wilt leren om bewuste keuzen te maken, wees dan welkom in de praktijk voor Psychosynthese Amsterdam. Het kost vaak maar een paar seconden (een ademteug) om je bij je eigen bewustzijn te brengen en je eigen keuzen te beïnvloeden, terwijl de onbewust gemaakte keuzen je soms brengen op ongewenste plaatsen en in ongewenste situaties. Waar kies jij voor?
